Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ашальмава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак., каго.
Разм.
1. Беспадстаўна аб’явіць нягоднікам, шэльмай; зняславіць каго‑н. [Лабановіч:] — Не, брат Янка, нельга доўга заставацца на адным месцы, бо яно цябе заесць і ашальмуе. Няхай жыве вандроўніцтва!Колас.
2. Ашукаць, падмануць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэкламава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак. і незак., каго-што.
Аб’явіць (аб’яўляць) аб чым‑н., карыстаючыся сродкамі рэкламы. Будаўнічая кампанія рэкламавала продаж гатовых дамоў.Лынькоў.// Расхваліць (расхвальваў) з мэтай папулярнасці. — Гэта ўсё новы старшыня! — рэкламаваў свайго сябра Дрозд.Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zaszachować
зак.
1.шахм.аб’явіць шах;
2.перан. прыгразіць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
2. Афіцыйным актам устанавіць што-н., заявіць аб пачатку якога-н. дзеяння, становішча.
А. перамір’е.
3. Афіцыйна прызнаць каго-н. кім-, чым-н.
А. імператарам.
4. Урачыста аб’явіць, абнародаваць.
А. незалежнасць краіны.
|| незак.абвяшча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз.абвяшчэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ша́хматы, -мат.
1. Гульня белымі і чорнымі фігурамі і пешкамі на дошцы ў 64 клеткі, якая заключаецца ў тым, што кожны з двух партнёраў імкнецца аб’явіць мат¹ каралю саперніка, а таксама адпаведны від спорту.
Гуляць у ш.
Першынство свету па шахматах.
2. Фігуры і пешкі для такой гульні.
Дарожныя ш.
|| прым.ша́хматны, -ая, -ае.
Ш. гурток.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ва́рвар, ‑а, м.
1.Гіст.пагард. Назва, якая давалася старажытнымі грэкамі і рымлянамі суседнім з імі народам, якія стаялі на ніжэйшай ступені культурнага развіцця.
2. Некультурны, неадукаваны чалавек. Каланізатарам было выгадна аб’явіць афрыканцаў «варварамі», каб абгрунтаваць сваю «цывілізатарскую» місію.«ЛіМ».// Жорсткі, бязлітасны чалавек. Фашысцкія варвары.
[Грэч. barbaros — не грэк, чужаземец.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Moratórium
n -s, -ri¦en марато́рый, адтэрміно́ўка плацяжо́ў
ein ~ erklären — аб’яві́ць марато́рый
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
З’я́ва ’падзея, факт’. Укр.зʼя́ва ’тс’, польск.zjawa ’здань’, рэдк. ’з’яўленне’, в.-луж.zjaw ’з’ява’, славац.zjav ’тс’. Параўн. ц.-слав.изъꙗвити ’з’явіцца’, ст.-рус.изъявити ’выявіць, паказаць’, ’аб’явіць’. Бяссуфіксны наз. ад дзеяслова зʼяўляцца — зʼявіцца (< jьz‑javiti sę). Значэнне замацавана ў бел. мове, верагодна, пад укр. уплывам у XX ст. У рус., польск. іншае афармленне таго ж кораня: явление, zjawiśko. Параўн. аб’ява. Гл. ява.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
upadłość
ж.эк. банкруцтва;
upadłość banków — банкруцтва банкаў;
ogłosić upadłość — аб’явіць банкруцтва
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)