Нару́га ’ўпартасць, свавольства, непаслухмянасць’ (Нас., Грыг., Гарэц.), ’здзек, насмешка’ (Гарэц., Бяльк., Яўс., Юрч., Сцяшк. Сл.), ’вупар’ (Нас.), ’назола’ (круп., Макар.), на нару́гу ’на зло, насуперак’ (Рам., Растарг.), укр. нару́га ’здзек, насмешка, ганьба’, рус. нару́га ’лаянка, здзек, абраза’, серб.-харв. дыял. nāruga ’пачвара, вырадак’. Назоўнік ад наругацца ’насміхацца, здзекавацца, дражніцца’, ’рабіць наперакор’ (Нас., Гарэц., Бяльк., Жд. 2, Яўс., Сл. ПЗБ), ’надаядаць’ (мядз., ул. інф.), роднаснага укр. наругува́тися ’закранаць, зачапляць’, рус. наруга́ться ’здзекавацца; рабіць наперакор’, польск. narągać się ’наздзекавацца, насмяяцца’, славен. narȏgati se ’здзекавацца’, серб.-харв. нару́гати се ’здзекавацца, насміхацца, зневажаць’. Усё да *rǫgati ’сварыцца, здзекавацца’, гл. руга́цца, руга́ць, для якога Мяркулава (Этимология–1976, 97) дапускае першапачатковае значэнне ’абражаць, зневажаць словам і дзеяннем’, параўн. балг. наръ́гам ’парнуць, кальнуць’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

slur

[slɜ:r]

1.

v.i. (-rr-)

1) невыра́зна вымаўля́ць

to slur one’s words — глыта́ць сло́вы

2) невыра́зна піса́ць, зьліва́ць лі́тары

3) чарні́ць; абража́ць

2.

n.

1) невыра́зная вымо́ва, гук

2) пля́ма (на рэпута́цыі); паклёп -у m., абра́за f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

bruise

[bru:z]

1.

n.

1) пабі́тае ме́сца, ра́нка f.

2) сіня́к -а́ m.

3) увагну́тае або́ ўбі́тае ме́сца

2.

v.t.

1) набіва́ць сіня́к; абабіва́ць, пабі́ць (фрукт)

2) Figur. ра́ніць, зьневажа́ць, абража́ць (пачу́цьці)

3) таўчы́; расьціра́ць на парашо́к

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

uchybiać

uchybia|ć

незак. komu праяўляць непавагу да каго; пярэчыць каму;

2. абражаць;

brakiem taktu ~ł rozmówcóm — ён абражаў суразмоўцаў адсутнасцю такту

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

offence [əˈfens] n.

1. (against) правапарушэ́нне, злачы́нства;

a criminal offence крыміна́льнае злачы́нства;

an offense against the law парушэ́нне зако́ну;

commit an offense учыня́ць/рабі́ць злачы́нства

2. кры́ўда, абра́за;

give/cause offence to smb. кры́ўдзіць/абража́ць каго́-н.;

take offence at smb./smth. кры́ўдзіцца на каго́-н./што-н.

♦

no offense (meant) infml не ў кры́ўду ка́жучы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

urągać

urąga|ć

незак. komu/czemu насміхацца з каго/чаго, абражаць каго/што;

to urągać dobrym obyczajom — гэта пярэчыць добрым манерам;

~ć zdrowemu rozsądkowi — пярэчыць здароваму розуму

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

зневажаць, абражаць, ганіць, ганьбаваць, бэсціць, абгаворваць, кампраметаваць; паганіць, шальмаваць (разм.); чарніць, пляміць (перан.) □ кідаць цень, класці цень, пускаць цень, абліваць гразёю, абліваць памыямі, таптаць у гразь

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

gall

I [gɔl]

n.

1) жоўць f.

2) жо́ўцевы пухі́р

3) раздражне́ньне n., злосьць, го́рыч f.; няна́вісьць f.

•

- dip one’s pen in gall

II [gɔl]

1.

v.t.

1) наму́льваць, націра́ць (ра́ну)

2) злава́ць, раздражня́ць

3) дакуча́ць, назаля́ць (во́рагу напа́дамі); турбава́ць

2.

v.i.

1) наму́львацца, націра́цца (да крыві́)

2) рабі́ць зло́сныя заўва́гі; абража́ць (го́нар)

3.

n.

1) ра́на f.

2) нацёртае ме́сца

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

abuse

1. [əˈbju:z]

v.t.

1) злоўжыва́ць

Do not abuse power — Не злоўжыва́й ула́дай

2) зьдзе́кавацца, дрэ́нна абыхо́дзіцца

3) псава́ць

Don’t abuse your eyes by reading in a bad light — Ня псуй вачэ́й, чыта́ючы пры благі́м сьвятле́

4) зьневажа́ць, абража́ць

2. [əˈbju:s]

n.

1) злоўжыва́ньне n.

2) абра́за; зьнява́га f.

3) зьдзе́кваньне n.; зьдзек -у m.

abuse of a helpless prisoner — зьдзек над бездапамо́жным вя́зьнем

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

тэа́тр, ‑а, м.

1. Род мастацтва, у якім жыццё адлюстроўваецца праз драматычнае дзеянне, ажыццёўленае акцёрамі перад гледачом. Драматычны тэатр. Тэатр оперы і балета. Музычны тэатр. Тэатр сатыры. □ Беларускі тэатр мае сваю багатую гісторыю развіцця ад першапачатковых форм (скамарохаў, народнай брамы, лялечнага тэатра — «батлейкі») да стварэння ў савецкі перыяд першакласных прафесійных тэатраў Савецкага Саюза. «Беларусь». Паяўленне камедыі «Паўлінка» стала важнай вяхой у гісторыі развіцця беларускага тэатра. Ярош.

2. Установа, арганізацыя, якая мае пэўны састаў артыстаў і ставіць спектаклі. Працаваць у тэатры. □ Усе пагаворваюць аб салігорскім народным тэатры. Можна верыць, што гэты тэатр хутка будзе, бо талентаў тут вельмі многа. Кулакоўскі.

3. Будынак са сцэнай і залай для гледачоў, дзе адбываецца тэатральны паказ, а таксама сам паказ, спектакль. Прыгожа прыбраная вала гарадскога тэатра з раніцы пачала запаўняцца людзьмі. Васілевіч. / у перан. ужыв. Разм. [Сімон:] — Ну, што ж, Арцём!.. Можа і сёння ты будзеш паказваць тэатры і абражаць маё імя перад людзьмі, якія нічога не ведаюць? Самуйлёнак.

4. перан.; чаго. Месца, дзе разгортваюцца, адбываюцца якія‑н. значныя падзеі, ваенныя дзеянні і пад. За два гады вайны я добра вывучыў геаграфію тэатра ваенных дзеянняў. Навуменка.

5. Кніжн. Сукупнасць драматычных твораў (пісьменніка або літаратурнай школы). Тэатр Астроўскага.

•••

Акадэмічны тэатр — ганаровая назва, якая прысвойваецца ўзорным дзяржаўным тэатрам.

Анатамічны тэатр — памяшканне, у якім праводзяцца заняткі па анатоміі.

Зялёны тэатр — летні тэатр, размешчаны ў зялёнай зоне, парку і пад.

Кірмашовы тэатр гл. кірмашовы.

[Ад грэч. théatron — месца для відовішча; відовішча.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)