пераадо́лець, -ею, -ееш, -ее; -ены; зак.
1. каго-што. Дабіцца перамогі ў барацьбе, перасіліць.
П. ворага.
2. што. Справіцца з чым-н., перамагчы ў сабе што-н.
П. перавал.
П. страх (перан.).
|| незак. пераадо́льваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 2 знач.).
|| наз. пераадо́ленне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
рашы́цца, рашу́ся, рэ́шышся, рэ́шыцца; зак.
1. на што і з інф. Знайшоўшы ў сабе сілы, смеласць, адважыцца на што-н.
Р. на далёкую паездку.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Атрымаць тое ці іншае рашэнне.
Ураўненне не рашылася.
3. Страціць што-н. (разм.).
Мы ўсяго рашыліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
таі́ць, таю́, то́іш, то́іць; то́ены; незак., што.
1. Трымаць у тайне, утойваць ад іншых што-н.
Т. сваё мінулае.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Мець, заключаць у сабе што-н. знешне непрыкметнае, яшчэ не выяўленае.
Зямля тоіць у сваіх нетрах яшчэ многа невядомага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Падсо́біць ’памагчы’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Касп., Бяльк.). Рус. падсоби́ть, укр. підсоби́ти. Усходнеславянскае, ад дав. скл. зваротнага займ. сабе. У іншых славян аналагічныя дзеясловы без прыстаўкі або з інш. прыстаўкамі: польск. (o)sobić ’прысвойваць’, чэш. sobiti, osobiti, дыял. dosobit se і г. д. (гл. Брукнер, 505; Махэк, 535).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Салёны ’які ўтрымлівае ў сабе соль, насычаны соллю’, ’прыпраўлены соллю, занадта пасолены’, ’прыгатаваны ў запас з соллю, у салёным растворы’ (ТСБМ, ТС, Сцяшк. МГ). Рус. солёный ’тс’. Руск.-бел. інавацыя ад соль; параўн. салоны, або першапачатковы залежны дзеепрыметнік мін. ч. ад саліць, які потым стаў прыметнікам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Танана́ ’гурт, натоўп, чарада’ (Растарг.). Цёмнае слова. Магчыма, гукапераймальнае ўтварэнне, параўн. укр. танана́ ’выгук здзіўлення’, рус. дыял. тана́кать, тананы́кать ’прыпяваць’, польск. tana ’прыпеў у песні’, балг. танани́кам, макед. танани́ка ’прыпяваць, спяваць сабе пад нос’, параўн. талалой ’шум, гам’ і талалойства ’зборышча, натоўп’, гл. Параўн. ЕСУМ, 5, 513.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарпа́н ’дзікі конь, які вадзіўся ў Еўропе і быў вынішчаны ў канцы XIX ст.’ (ТСБМ). Праз рус. тарпа́н з кірг. тарпан ’дзікі конь; конь, які не церпіць на сабе вершніка’, роднаснага да казах. тарпан ’наравісты конь’, тарпы ’біць пярэднімі нагамі’ (Фасмер, 4, 24; ЕСУМ, 5, 524).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
злачы́нны, ‑ая, ‑ае.
Які зрабіў злачынства, парушыў закон. Злачынная банда. // Які заключае ў сабе злачынства. Злачынная палітыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вазелі́навы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да вазеліну. Вазелінавае масла. // Які змяшчае ў сабе вазелін. Вазелінавае мыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жале́зісты, ‑ая, ‑ае.
Які змяшчае ў сабе жалеза, багаты жалезам. У глыбокіх пластах воды нярэдка бываюць жалезістымі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)