бел. Кінь за сабою ‒ знойдзеш перад сабою. Што летам збярэцца, тое падбярэцца. Як прыйшоў Спас ‒ бяры рукавіцы ў запас. Кінь хлеб-соль назад, а ён наперадзе апынецца. Лета ‒ прыпасіха, зіма ‒ прыбярыха. Кінь перад сабою, убачыш за сабою.
рус. Едешь на день, бери хлеба на неделю. Пришёл Спас ‒ держи рукавички про запас. Готовь летом сани, а зимой телегу. Готовь сани с весны, а колёса с осени. Чем глубже семя схоронится, тем лучше уродится. Готовь квас на зимний Спас. И зимой будет ягода, коль заготовить загодя.
фр. L’hiver mange le printemps, l’été et l’automne (Зима съедает весну, лето и осень).
англ. Keep something for a rainy day (Береги что-то на дождливый день).
нем. Was der Sommer beschert, der Winter verzehrt (Что дарит лето, зима поглощает/потребляет).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
адкі́нуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
1. Адхіліцца, адваліцца назад (пра чалавека, пра часткі яго цела). Ільіч весела засмяяўся, аж неяк адкінуўся назад, а потым пасуравеў і нахмурыў бровы, якія сышліся на пераноссі.Гурскі.Максім сядзеў спіной да акна, адкінуўшыся назад, на пачарнелы дубовы падаконнік.Кудравец.// Адваліцца, легчы на спіну. Палкоўнік, злосны і зняможаны, адкінуўся на падушку, з пакутніцкім выглядам заплюшчыў вочы.Чорны.// Хутка перамясціцца, аддаліцца ад чаго‑н. Інстынктыўна, як сядзеў, [Ігнат] адкінуўся яшчэ далей у глыб вагона.Галавач.[Сцяпан:] — Добра, што ў.. [чалавека] якраз граблі на возе былі, то ён стаўпцом.. [сабаку] па лбе стукнуў, дык той адкінуўся, а то парваў бы, з воза б сцягнуў.Крапіва.
2. Раптоўна адчыніцца, адваліцца, адпасці. Рэзка адкінуліся брызентавыя дзверцы ў кузаве. У вочы ўдарыў свет дня.Арабей.// Падняцца, апусціцца, адсунуцца ўбок (пра тое, што закрывае, захінае). Адкінуліся шторы — і ў акне з’явілася постаць.
3. Вярнуцца зноў, аднавіцца (пра хваробу). [Маці:] — З хваробай не жартуй: яшчэ другім наваратам адкінецца.Якімовіч.
4.перан. Перастаць цікавіцца, аддаліцца. І вось Тоня датанцавалася: адкінуўся Косцік, адкінуўся ў найвялікшым сумненні.Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
undo
[ʌnˈdu:]
v.t. -did, -done, -doing
1) разьвя́зваць, расшпі́льваць
to undo the package — раскры́ць паку́нак
2) адрабля́ць
What’s done cannot be undone — Што зрабі́лася, наза́д не адро́біш
3) руйнава́ць; псава́ць, ні́шчыць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Rückweg
m -s, -e даро́га наза́д, зваро́тная даро́га;
den ~ verlégen адрэ́заць каму́-н. шлях да адступле́ння (тс. перан.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
zurücklegen
1.
vt
1) адкла́дваць
2) прахо́дзіць (якую-н. адлегласць)
3) кла́сці наза́д
2.
(sich) адкі́нуцца
(у крэсле)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
3. (адняць пры пераліку) únberücksichtigt lássen*;
4.вайск. zurückwerfen*vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
неандэрта́лец
[ад ням. Neandertal = назва даліны каля Дзюсельдорфа (Германія), дзе ў 1856 г. былі ўпершыню знойдзены выкапнёвыя рэшткі гэтага чалавека]
від выкапнёвага чалавека, які жыў 200—35 тысяч гадоў таму назад у Еўропе, Азіі і Афрыцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пратэразо́й
(ад гр. proteros = першы, больш ранні + -зой)
другая эра ў геалагічнай гісторыі Зямлі, якая пачалася 2600 млн. гадоў таму назад і працягвалася 2000 млн. гадоў, а таксама пласты горных парод, што ўтварыліся ў той час.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
насці́гнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. насціг, ‑гла і насцігнуў, ‑гнула; зак., каго-што.
Дагнаць, гонячыся за кім‑, чым‑н. Гітлеравец, скарыстаўшы хвіліну замяшання, неспадзявана рвануўся назад. «Стой!» — крыкнуў Шашура. Праз два крокі ён насціг уцекача.Мележ.Іван хацеў запярэчыць, але Якаў загаварыў далей: — Значыць, і цябе мой лёс насцігнуў.Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парату́нак, ‑нку, м.
1. Ратунак, дапамога ў бядзе. [Алісюк і Сушчыцкі] пачулі, як Алеся выбегла з хаты клікаць на паратунак суседзяў.Пальчэўскі.
2. Выхад з цяжкага становішча. Ёй, тады семнаццацігадовай дзяўчыне, акрамя ўцёкаў у лес, іншага паратунку не было.Грамовіч.Конныя і пешыя апынуліся ў вогненнай пастцы. Адзіны паратунак — назад, на мост.Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)