I have been here since ten o’clock — Я тут ужо́ ад 10-ае гадзі́ны
2) ад, пасьля́
We have not seen him since Saturday — Пасьля́ субо́ты мы яго́ ня ба́чылі
2.
conj.
1) ад таго́, як; пасьля́ таго́, як
а) He has never written since he left — Ён ні ра́зу не напіса́ў ад таго́ ча́су, як вы́ехаў
б) She has worked hard since she left school — Яна́ ця́жка працава́ла пасьля́ таго́, як кі́нула шко́лу
2) пако́лькі; таму́ што
Since you feel tired, you should rest — Ты чу́ешся зму́чаным, таму табе́ трэ́ба адпачы́ць
3.
adv.
1) ад таго́ ча́су (і дагэ́туль)
He got sick last Monday and has been in bed ever since — Ён захварэ́ў у міну́лы панядзе́лак і ад таго́ ча́су ляжы́ць у ло́жку
2) пе́рад тым
a few days since — не́калькі дзён таму́
long since — даўно́
3) пасьля́
At first he refused the job, but has since accepted it — Сьпярша́ ён адмо́віўся ад працы, адна́к пасьля́ прыня́ў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
спрыя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., каму-чаму.
1. Садзейнічаць; памагаць. [Сабалеўскі:] — Мой абавязак, як палкавога ўрача, спрыяць словам і справай вашым поспехам у лётнай рабоце.Алешка.Гуманістам можа быць толькі той, хто спрыяе шчасцю працоўнага чалавека.Ярош.[Казік да Веры:] — А мне не можа [Віктар] дараваць, што я спрыяў твайму збліжэнню з Максімам і што ты адмовіла таму ўдаўцу-асадніку.Машара.//(1і2ас.неўжыв.) і без дап. Быць прычынай чаго‑н., памагаць, рабіць магчымым узнікненне, развіцця чаго‑н. Чыгунка спрыяла таму, што Міця рана стаў цікавіцца справамі, якія ідуць у вялікім свеце.Навуменка.Станаўленню светапогляду паэта спрыяла тое, што ў часе вучобы ён актыўна ўдзельнічаў у студэнцкіх гуртках.Няхай.Калгаснікі дажалі жыта і пачалі жаць ярыну. Надвор’е спрыяла.Чорны.Гунава не прыехаў.. Гэта таксама не спрыяла настрою Сімона.Самуйлёнак.//Разм. Аказваць патрэбнае дзеянне, прыносіць карысць. [Алімпа:] — І не думай, Тэлё, — палягчэе: вельмі ж спрыяе .. [зелле] на хворае нутро.Вышынскі.
2. Праяўляць добразычлівасць да каго‑н. Пад .. [дубам] Даніла зрабіў столік і лавачкі, зрабіў для Грушкі і для ўсіх, хто яму спрыяе.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парася́ипарасё, -ся́ці ср. поросёнок м.;
◊ хто п. ўкраў, таму́ ў вуша́х пішчы́ць — погов. на во́ре ша́пка гори́т;
свінні́ не да парася́т, калі́ яе́ сма́ляць — погов. свинье́ не до порося́т, ко́ли её па́лят;
не ме́ла ба́ба кло́пату, (дык) купі́ла п. — погов. не́ было печа́ли, (так) че́рти накача́ли
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Арга́н (БРС), арга́ны (Нас., Касп.). Рус., укр.орган. Ст.-слав.оръганъ з грэч.ὄργᾰνον (Саднік-Айцэтмюлер, HdWb, 77). Ст.-рус.органъ, органи (XI–XVI ст.), пазней тлумачыцца ў Бярынды, 225, таму можна лічыць, што ст.-бел.арганы (Шакун, Гісторыя, 106) працяг ст.-рус.органы, а сучаснае беларускае — працяг старабеларускага. Аб форме варган гл. варганіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Аса́нна — малітвенны выгук. Сустракаецца ў канцы XVI ст. (Гіст. мовы, 1, 223; Жураўскі, Працы IM, 7, 218–219, 224). Ст.-рус. з XIII ст. Таму слова трэба лічыць працягам старарускага, а не вынікам пазнейшага рускага ўплыву (як Крукоўскі, Уплыў, 74) з ст.-слав.осанна < грэч.ὡσαννά < ст.-яўр.hōšanā ’дапамажы ж’ (Фасмер, 3, 156).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Брэ́каць ’грэбаваць’ (КЭС). Параўн. рус.бре́зговать, дыял.бре́гать, бре́говать, смал.бре́кать. Усё гэта, магчыма, нейкія варыянты да слав.*brězg‑ ’грэбаваць’ (аб гэтай групе слоў гл. Фасмер, 1, 211). Не выключаецца, аднак, зусім, што тут былі нейкія метатэзы, таму можна думаць пра сувязь з дзеясловам тыпу бел.грэ́баваць, укр.гре́бувати, гре́бати ’тс’ (метатэза грэбаць ∼ брэгаць?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Збы́ткі ’жарт’ (Сцяц.), слонім. ’кпіны’ (Нар. лекс.). Параўн. збытак ’лішак’. Параўн. рус.избыток ’лішак’, укр.збитки ’страты, шкода’, дыял. ’жарты’, польск.zbytki ’свавольства’, zbytek ’лішак’, ’рэч, без якой можна абысціся’, чэш.zbytek ’лішак’, славац.уст.zbytok ’тс’, серб.-луж.zbytk ’тс’. Значэнне ’жарт’, відаць, лакальнае развіццё знач. ’свавольства’, таму, магчыма, з польск. Гл. быць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кліпа́нікі ’абутак на драўлянай падэшве’. Параўн. літ.klypkė ’зношаны драўляны чаравік’ (Грынавецкене і інш., LKK, 16, 178; Лаўчутэ, Балтизмы, 68). Бел.кліпанік < кlір‑ап‑ ікь. Як бачым, словаўтварэнне ў гэтай лексемы цалкам ела вянскае. Таму можна гаварыць выключна аб запазычанні лексемы або з іншага словаўтваральнага варыянта, або дэрывацыйнай гісторыі запазычанага кліп на беларускім моўным грунце.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ску́лачнік ‘мальва кучаравая, Malva crispa L.’ (Кіс., Дэмб. 1, Інстр. 2), тое ж ску́льнік (Нас., Гарэц.), ску́лашнік (Касп.), ску́лішнік (Бяльк.). Да скула (гл.), таму што лісце расліны як размякчальны сродак прыкладваецца да скул, нарываў. Магчыма, сюды ж скула́ — “гэта ў нас так водарасць завуць, зялёную, махнатую, з чырвонай верхавінкай ’ (У. Караткевіч, Маладосць, 1987, 1, 156).
1. Скончыць насіць што‑н., перанесці поўнасцю з аднаго месца ў другое. Данасіць дровы ў хлеў.
2. Знасіць зусім, поўнасцю (адзенне, абутак і пад.). Данасіць чаравікі.// Скончыць насіць што‑н. паношанае. Данасіць братаў касцюм.
3. Нарадзіць не раней, як закончыцца нармальны тэрмін цяжарнасці. — Гэта цяжка раджаць?.. — Большай пакуты мусіць на свеце няма. Але ў мяне гэта было таму, што я крыху не данасіла.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)