прыпісны́, ‑ая, ‑ое.
1. Прылічаны, прыпісаны куды‑н. Прыпісное сяло. Прыпісныя лугі.
2. Які праводзіць прыпіску. Прыпісны пункт.
•••
Прыпісныя сяляне гл. селянін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ры́льца, ‑а, н.
1. Памянш.-ласк. да рыла.
2. Верхняя частка песціка расліны, куды пападае пылок. Пылок з тычынкі пападае на рыльца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сме́тнішча, ‑а, н.
Разм. Тое, што і сметнік. Выкінуць чаравік на сметнішча. // Звалка, месца, куды звозяць рознае смецце. Адвесці ўчастак для сметнішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
hináuswollen
* vi
1) хаце́ць вы́йсці
2) (auf a) хілі́цца (да чаго-н.), мець наме́ры (на што-н.), ме́ціць (куды-н.)
wo will er hinaus? — куды́ ён ме́ціць?
wo will das hinaus? — што з гэ́тага вы́йдзе [бу́дзе]?; куды́ [на што] гэ́та скірава́на?
er will hoch hináus — у яго́ вялі́кія пла́ны
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Адку́ль (ст.-бел. откуль (1347) (Нас. гіст.) таксама як адсюль (гл.), адтуль (гл.) узнікла як кантамінаванне двух радоў форм адколь, адсель, адтоль і куды, сюды, туды. Параўн. прыклады аналагічных працэсаў у Бернекера, РФВ, 48, 3–4, 224–225.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нарыжава́ць ’накласці чаго-небудзь у вялікай колькасці’ (віл., Нар. сл.), нарыжавицца ’сабрацца пайсці, паехаць куды-небудзь’ (там жа). Няясна; апошняе слова, магчыма, ад літ. ryžtis ’рашыцца, рашацца’, параўн. таксама рус. нарыгнуться ’наведаць каго-небудзь ці што-небудзь’ (СРНГ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
персо́на гра́та
(лац. persona grata = пажаданая асоба)
1) дыпл. асоба, чыя кандыдатура на дыпламатычны пост адобрана ўрадам той краіны, куды яна накіравана;
2) перан. асоба, да якой ставяцца прыхільна.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
персо́на нон гра́та
(лац. persona non grata = непажаданая асоба)
1) дыпламатычны прадстаўнік, які не карыстаецца давер’ем з боку ўрада дзяржавы, куды ён прызначаны;
2) перан. якая не карыстаецца прыхільнасцю.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
фармўля́р
(ням. Formular, ад лац. formula = форма, правіла, палажэнне)
1) асобная кніга або бланк, куды заносяцца асноўныя звесткі аб стане, эксплуатацыі якога-н. механізма, збудавання;
2) бібліятэчная ўліковая картка.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
дзе́цца, дзенуся, дзенешся, дзенецца; заг. дзенься; зак. (ужываецца з прысл. «дзе», «нідзе», «куды», «нікуды», «некуды», часта з адмоўем).
Разм.
1. Знікнуць, прапасці. Учора, як разыходзіліся ад пакгаўза, не заўважыў Міколка сярод людзей, куды дзеўся яго стары таварыш. Лынькоў. Як загледзішся на такія малюнкі вясны, дык сон немаведама куды і дзенецца, усё роўна як у ваду кане. Кулакоўскі. // Схавацца ад каго‑, чаго‑н. — Нашто вас пільнаваць, і так нікуды не дзенецеся. Чорны. Ад праўды нікуды не дзенешся. Прыказка. // перан. Быць вымушаным зрабіць што‑н., не адмовіцца, не выкруціцца. — Мне здаецца, князь не захоча парадніцца з такім галадранцам, як Юрага, — выказаў меркаванне дзядзька Восіп. — Нідзе не дзенецца, — прамовіў Парфімовіч. С. Александровіч. — А калі ты папаўся — раскажы, што ведаеш. Усё адно нідзе дзенешся. Баранавых.
2. Знайсці сабе месца, прытулак і пад. — Не ведаючы, куды дзецца нанач у незнаёмым цяпер і разбітым горадзе, я рашыў пераначаваць на тэрыторыі завода: усё ж такі гэта сваё прадпрыемства. Гурскі.
•••
Не ведаць, куды (дзе) дзецца гл. ведаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)