тон, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Гук пэўнай вышыні, які ўтвараецца перыядычнымі ваганнямі паветра; музычны гук у адрозненне ад шуму.
Узяць высокі т.
2. мн. Гукі сэрца, якое працуе, а таксама гукі, якія ўтвараюцца пры выстукванні ўнутраных органаў цела чалавека.
Чыстыя тоны сэрца.
3. Вышыня або сіла гучання голасу чалавека, які гаворыць.
Знізіць т.
4. Характар гучання маўлення, манера гаварэння.
Жартаўлівы т.
Рэзкі т.
5. Характар, стыль паводзін, жыцця.
Правілы добрага тону.
6. Колер, афарбоўка, а таксама адценне колеру, якое адрозніваецца ступенню яркасці.
Тканіна, афарбаваная ў спакойны т.
Цёплы т.
Светлы т.
◊
У тон (пад тон) —
1) пра гармонію колераў, адценняў колеру;
2) у тым жа духу, стылі;
3) з тым жа настроем, з той жа інтанацыяй (гаварыць і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падзво́ньваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Суправаджаць звонам якія‑н. гукі. [Малады крымінальнік] так умеў падзвоньваць сабе самому ланцугамі, падбіраць тоны, што гэты звон замяняў яму музыку, адпавядаючы ўласнаму настрою. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кансана́нс, ‑у, м.
1. Гарманічнае спалучэнне некалькіх гукаў; мілагучнасць; проціл. дысананс.
2. Від няпоўнай рыфмы, у якой націскныя галосныя розныя, але паслянаціскныя, а часам і пераднаціскныя гукі супадаюць.
[Фр. consonance.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
курлы́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Ствараць гукі, падобныя на «курлы» (пра жураўлёў). Не спяшаючыся цякла Біць, а ў высокім сінім небе журботна курлыкалі журавы. Навуменка. // Пераймаць крык жураўля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звя́канне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. звякаць — звякнуць (у 1 знач.), а таксама гукі гэтага дзеяння. Насцярожанае фырканне коней і нават часамі звяканне цугляў даносілася з гушчыні. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
складо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да склада 3; які служыць для абазначэння склада. Складовы знак.
2. Які ўтварае склад 3. Складовыя гукі.
•••
Складовае пісьмо гл. пісьмо.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тупата́нне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. тупатаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. У цішы, якая раптоўна наступае, чуваць цяжкае дыханне пакалечанага і паспешлівае тупатанне ног. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
улюлю́канне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. улюлюкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Хлопцы, не слухаючы старога, цягнулі лодку да берага пад агульны рогат і вясёлае ўлюлюканне. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хло́панне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. хлопаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Надзя чула потым праз сон нейкую невыразную мітусню ў вагоне, .. глухое хлопанне дзвярэй. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
храпе́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. храпці, а таксама гукі гэтага дзеяння. Храпе Вадзім.. [Таня] таўхае яго пад бок. Храпенне на нейкі час прыціхае, затым пачынаецца зноў. Паўлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)