Сава́цца ’заляцацца’ (Сл. ПЗБ). Гл. сувац(ца). Відаць, семантычна аказіянальнае ўтварэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ско́ба ‘дручок, палка (у плоце)’ (Сцяшк. Сл.). Відаць, да ска́ба (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стаю́шка ‘дрывотня’ (Сл. Брэс.). Першапачаткова, відаць, ‘загарадка’, тады да наступнага слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стрыкулі́ст ‘зухаваты, жулікаваты хлопец’ (Бяльк.). Да стры́каць (гл.), відаць, ад *стрыкулісты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стура́ць ‘дабівацца, дасягаць чаго-небудзь’ (Сцяшк. Сл.). Відаць, дэфармаванае скураць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сусо́к ’мочка, валакно’ (Ласт.). Відаць, ад ссаць ’уцягваць вадкасць’ (аўтарскі наватвор?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тале́хаць (тале́хаты) ’абгаворваць’ (Сл. Брэс.). Відаць, скарочанае ад талалахаць, гл. талала.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
завало́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае і заўлада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., кім-чым.
1. Узяць што‑н. у сваё ўладанне; захапіць. Чалавек навучыўся браць багацці зямлі, навучыўся рабіць машыны, завалодаў морамі, рэкамі, паветрам. Галавач. [Птушаняты] злосна штурхаюцца, стараючыся завалодаць большым і лепшым кавалкам. В. Вольскі.
2. перан. Прыцягнуць да сябе, падпарадкаваць свайму ўплыву. Відаць было, што памочнік хацеў завалодаць адзін увагаю панны Ядвісі, а настаўніка адцерці. Колас. Ідэя электрыфікацыі завалодала калгаснікамі ўсіх калгасаў сельсавета. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́печак, ‑чка, м.
Абл. Выступ печы, якім карыстаюцца як прыступкаю, узлазячы на печ. Бацька паклаў рукавіцы на паліцу каля печы, распрануў армяк, кінуў яго на запечак. Галавач. Захар сеў на запечку, слухаў, што гаварылі. Каваль.
запе́чак, ‑чка, м.
Месца паміж сцяною і печчу. [Вайсковец] запаліў ліхтарык і свяціў ім па хаце, заглядаючы на печ, у запечак і пад палок. Колас. У хаце панаваў спакой, нават цвыркун, перабраўшыся некуды ў запечак, відаць, змарыўся і змоўк. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ару́даваць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; незак.
Разм.
1. чым. Дзейнічаць пры дапамозе якой‑н. прылады. Арудаваць сякерай, пяром, пікай. □ [Іван] закручвае на пальцы вузел і пачынае арудаваць іголкай. Лынькоў.
2. Распараджацца, кіраваць чым‑н.; гаспадарыць дзе‑н. [Зіна:] — [Муж] на «анамаліі» арудуе, а.. [Фрося] — дырэктар навукова-даследчай станцыі. Васілевіч. // Праяўляць дзейнасць (звычайна адмоўную); дзейнічаць. [Віхура:] На будаўніцтве не ўсё ў парадку. Відаць, чыясьці рука лоўка арудуе. Гурскі. Уперадзе.. [Галаўнёў] заўважыў Карпенку, які з купкай байцоў арудаваў сярод фашыстаў. Дудо.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)