Паме́р ’велічыня чаго-н. у адным або некалькіх вымярэннях; ступень, развіцця, велічыня, маштаб якой-н. з’явы, здарэння і г. д.’ (ТСБМ), ’плата натурай за памол’ (ТС, Мат. Гом.), паме́ра ’вымярэнне зямлі’ (Нас., Гарэц.). Укр. помі́р ’вымярэнне зямлі’, польск. pomiar ’вымярэнне, абмер, прамер’, чэш. poměr ’адносіны’, славац. pomer ’адносіны; сувязь’, серб.-харв. pómer ’зрушэнне, ссоўванне’. Аддзеяслоўны дэрыват ад памерыць < мерыць (гл.). З прычыны розніцы ў семантыцы, відаць, самастойныя ўтварэнні ў розных славянскіх мовах.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
sentiment [ˈsentɪmənt] n. fml
1. пачуццё;
a sentiment of pity пачуццё жа́лю
2. pl. sentiments адно́сіны; настро́й;
a speech full of lofty sentiments прамо́ва, по́ўная ўзнёслых эмо́цый
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
фаво́р
(лац. favor = прыхільнасць)
прыхільныя адносіны, заступніцтва ўплывовай асобы.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Жывасо́л ’сок з салёнага мяса, сала’ (Шат.). Складанае слова паводле той самай мадэлі, што разнасол, дзе жывы‑ ў знач. ’што мае адносіны да жывёл’ (жывая прырода, жывы куток).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ра́йства, ра́йство ’шчасце, прыемнасць, вельмі добрыя адносіны з кім-небудзь’, ’рай’, ’райскае жыццё; збавенне’ (віл., Сл. ПЗБ; ТС). Адсубстантыўнае ўтварэнне са значэннем стану: рай‑ + ‑ства. Гл. рай 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
расша́ркацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.
1. Раскланяцца, шаркаючы нагой.
Пачціва расшаркаўся.
2. перан. Выказаць залішне ліслівыя адносіны да каго-н.
Р. перад начальствам.
|| незак. расша́рквацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. расша́ркванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аба́пал,
1. прыназ. з Р. Спалучэнне з прыназ. выражае прасторавыя адносіны: паказвае на размяшчэнне з абодвух бакоў чаго-н.
Прысады цягнуліся а. дарогі.
2. прысл. З абодвух бакоў.
А. пацягнуліся сады, агароды.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абво́страны, -ая, -ае.
1. Пра рысы твару: завостраны, схуднелы.
Твар з абвостранымі скуламі.
2. Больш востры, чым звычайна, павышаны, узмоцнены.
А. слых.
3. Напружаны, непрыязны.
Абвостраныя сямейныя адносіны.
|| наз. абво́странасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыдво́рны, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да двара манарха.
Прыдворная пасада.
2.
У знач. наз. прыдво́рны, -ага, мн. -ыя, -ых, м. Асоба, якая знаходзіцца пры манарху і ўваходзіць у яго акружэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пуры́зм, -у, м. (кніжн.).
Строгія, непрымірымыя адносіны да запазычанняў; імкненне захаваць што-н. (напр., мову) у нязменным выглядзе, у поўнай чысціні, без усялякіх новаўвядзенняў.
|| прым. пуры́сцкі, -ая, -ае і пурысты́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)