◎ Пату́х ’певень’ (стол., Сл. Брэс.). Да пяту́х (гл.). Ацвярдзенне губных перад е (< е), я мае месца ў вузкай паласе паміж паўдн.-зах.-бел. і зах.-палес. гаворкамі, напрыклад: баліціса ’мыць бялізну’, памаць, дзеваць (ДАБМ, к. 19).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Смяцю́х ‘від жаваранкаў, якія не адлятаюць у вырай’ (Скарбы), ‘шэрая сініца’ (Сцяшк. Сл.), сьмэтю́шка ‘жаваранак чубаты, Galerida cristata L.’ (стол., Нікан.), укр. смітю́х ‘тс’. Да смецце (гл.), бо птушкі ўзімку збіраюцца каля сметнікаў. Гл. сметнік 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
І́бут ’бугай вялікі, Botanrus slellaris L; бугай малы, Ixobrychus minutus L.’ (стол., Ніканчук, 450). Відаць, гукапераймальнае, звязанае з перадачай крыку бугая ы‑ых‑прумбб, ы‑ых‑прумбб (Федз.–Доўб., 234). Не выключана кантамінацыя з ібіс (гл.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бамбу́к, ‑у, м.
1. Шматгадовая, радзей аднагадовая расліна сямейства злакавых з падземным карэнішчам і дрывяністым, вузлаватым, пустым усярэдзіне сцяблом. / у знач. зб. Нарэзаць бамбуку.
2. Матэрыял для вырабу садовай мэблі і інш. Нізенькія ложкі, стол, крэсліцы з тонкага бамбуку, здавалася, могуць рассыпацца пры першым дотыку. Б. Стральцоў.
[Малайск. bambu.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
квадра́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае форму квадрата. Квадраты стол. Квадратны лісток паперы. □ Дол .. быў укладзены квадратнымі жалезнымі плітамі, і навокал было больш парадку, чым звычайна. Карпаў.
2. Які мае адносіны да квадрата (у 2 знач.). Квадратны корань.
•••
Квадратныя дужкі гл. дужка.
Квадратныя меры гл. мера.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасаджа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. каго-што. Пасадзіць усё, многае або ўсіх, многіх. Пасаджаць кусты. Пасаджаць гасцей за стол. Пасаджаць пірагі ў печ. □ [Аўдоля:] На сані дэзерціраў пасаджалі, і пры кожным чырвонаармеец са стрэльбай. Крапіва.
2. што і без дап. Правесці некаторы час за пасадкай чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рабаці́ністы, ‑ая, ‑ае.
З рабаціннем. Жонка Міхея, Лізавета, высокая і сухаватая, з дробнымі рысамі твару, кірпатая і рабаціністая, несла ўжо на стол буракі, і яны смачна пахлі мясам, перцам, кменам. Ермаловіч. На гэты брэх з дзвярэй зашклёнай веранды высунуўся рабаціністы тварык дзяўчынкі гадкоў на шэсць. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чарцёжны, ‑ая, ‑ае.
1. Прызначаны для чарчэння. Чарцёжны стол. Чарцёжная лінейка. □ Юрку трэба было яшчэ купіць гатавальню, чарцёжную дошку, лагарыфмічную лінейку. Карпаў.
2. у знач. наз. чарцёжная, ‑ай, ж. Памяшканне, спецыяльна абсталяванае для чарчэння; майстэрня, дзе робяць чарцяжы. Хлопцы праводзілі ў чарцёжнай па дванаццаць гадзін. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бюро́
(фр. bureau)
1) кіруючая або распарадчая частка некаторых органаў, устаноў, арганізацый, а таксама пасяджэнне яе складу (напр. Бюро Аддзялення гуманітарных навук Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі);
2) назва некаторых устаноў, кантор (напр. канструктарскае б., б. даведак);
3) пісьмовы стол з шуфлядамі для захоўвання папер.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
каменсалі́зм
(ад фр. commensal = сатрапезнік, ад лац. com = сумесна + mensa = стол)
форма сумеснага жыцця жывёл розных відаў, пры якой адзін арганізм жыве за кошт другога, не робячы яму шкоды (напр. рыба-прыліпала на целе акулы); к. больш блізкі да сімбіёзу, чым да паразітызму 1.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)