Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
provide
[prəˈvaɪd]1.
v.t.
забясьпе́чваць, дава́ць
Sheep provide us with wool — Аве́чкі даю́ць нам во́ўну
A father provides for his family — Ба́цька забясьпе́чвае сваю́ сям’ю́
2.
v.i.
1) забясьпе́чвацца
to provide for old age — забясьпе́чыцца матэрыя́льна на ста́расьць
2) ста́віць як умо́ву
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
accentuate
[əkˈsentʃueɪt]
v.t.
1) падкрэ́сьліваць
The girl’s national costume accentuated her beauty — Наро́дны строй дзяўчы́нкі падкрэ́сьліваў яе́ прыгажо́сьць
2) вымаўля́ць з на́ціскам
3) ста́віць зна́кі на́ціску
4) ускладня́ць
The problem is accentuated by a shortage of teachers — Прабле́ма ўскладня́ецца недахо́пам наста́ўнікаў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
knüpfen
1.
vt звя́зваць, завя́зваць, пле́сці
etw. an éine Bedíngung ~ — ста́віцьшто-н. у зале́жнасць ад яко́й-н. умо́вы
2.
(sich)
(anA) перан. быць звя́заным (з чым-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
до́шкаж Brett n -(e)s, -er; Táfel f -, -n; Bóhle f -, -n (тоўстая);
кла́сная до́шка Schúltafel f -, -n;
чарцёжная до́шка Réißbrett n, Zéichenbrett n;
до́шка для аб’я́ўÁnschlagtafel f;
ша́хматная до́шка Scháchbrett n;
размеркава́льная до́шкаэл Scháltbrett n, Schálttafel f;
◊ ста́віць на адну́ до́шку auf die gléiche Stúfe stéllen, mit dem gléichen Maß méssen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Булд-. Аснова, якая выступае ў шматлікіх утварэннях (параўн., напр., булдава́, булды́р, булдо́ўка, булды́га і г. д.). Паколькі гукаспалучэнне булд‑ не можа быць спрадвечна славянскім (бо *buld‑ для прасл. мовы немагчымая рэч, а штосьці тыпу *bulьd‑, *bulъd‑ давесці таксама немагчыма; іначай, але непераканаўча, аб аснове булд‑ гл. Праабражэнскі, 1, 52–53; Фасмер, 1, 238: пад булды́га, булы́га), то, зыходзячы з паралеляў тыпу булдава́|булава́, трэба думаць пра яго другаснае паходжанне шляхам кантамінацыі: балд‑а × бул‑ава > булд‑ава і г. д. (дарэчы, пытанне аб слав. паходжанні асновы балд‑ставіцьШанскі, 1, Б, 22–23). Варыянт бульд‑ (параўн., напр., бульды́р) узнік ужо на аснове булд‑ пад уплывам такіх слоў, як бу́лькаць і да т. п. (бульды́р ’бурбалка’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кашнэ́ ’хустка, вузкі шалік, якімі закрываюць шыю пад паліто’ (ТСБМ, БРС). Параўн. рус.кашне́, укр.кашне́. Першакрыніцай запазычання з’яўляецца франц.cache‑nez ’тс’. Франц. слова ўзнікла складаннем, на базе элементаў cacher ’хаваць’ і nez ’нос’. У рус. мове слова запазычана ў сярэдзіне XIX ст. (першая фіксацыя ў 1859 г.). Цікава, што яшчэ Даль у сваім слоўніку прапанаваў пераклад гэтага запазычанага франц. слова як носопрятка. У сувязі са слаба даследаванай канкрэтнай гісторыяй слова кашнэ (як, дарэчы, і многіх іншых культурных слоў) можна ставіць пытанне і аб мовах-пасрэдніках, якія маглі ўплываць на вымаўленне запазычаных лексем. У даным выпадку адзначым, што вымаўленне франц.cachenez выключна як kašine: уласціва толькі ням.-аўстр. вымаўленню (гл. Fremdwörterbuch. Leipzig, 1965, S. 105).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Настаражы́ць ’наставіць пастку і пад.’, настарожаны ’настаўлены, напружаны’ (палес., Цыхун, вусн. паведамл.), параўн. укр.насторожи́ти ’падрыхтаваць да чаго-небудзь’, рус.насторожи́ть ’наставить, падрыхтаваць’, польск.nastrożyć ’наставіць пастку, паставіць вертыкальна; начапіць прынаду і г. д.’, чэш.nastražiti ’тс’, славац.nastražiť ’тс’. Усё да старажыць, стораж (гл.), параўн. сто́рож ’калок у пастцы, які ўтрымлівае яе ў раскрытым стане; нацягнуты шнурок у рыбалоўнай прыладзе і інш.’ (ТС), рус.насторо́жка ’пастка на звера’, на́сторож ’прынада ў пастцы’. Махэк₂ (390) раздзяляе па паходжанню словы са значэннем ’наставіць пастку і пад.’ ад слоў са значэннем ’наставіць вушы, насцярожыць’, узводзячы іх да *strěžiti (роднаснае літ.striegti, лат.striēgt ’ставіць прынаду’) і *storžiti ’насцярожыцца’. Гл. таксама Борысь, JP, 56, 1956, 124–127.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пасабі́ць, пасо́біць, пасо́біці, пособы́ты ’дапамагчы’ (Грыг., Касп., Бяльк., Др.-Падб., Бір., Сл. ПЗБ; бялын., Янк. Мат.), пасобнік ’памочнік’, пасоба, пасобка ’дапамога’ (Нас., Касп.). Укр.пособити ’дапамагчы’, рус.пособить ’тс’, пособие ’дапамога’, серб.-харв.пособа ’тс’, ст.-слав.пособие ’дапамога ў вайне’, ’саюзнікі’, ст.-чэш.zpósobiti, чэш.(z)působit, славац.pôsobiť ’дзейнічаць, выклікаць (радасць, смутак і інш.), рабіць (уражанне), працаваць у якасці каго-н.’ Утвораны ад выразу po sobě ’рабіць нешта ў належным парадку, упарадкаваць адзін за адным’ (Міклашыч, 331; Голуб-Копечны, 306; Голуб-Ліер, 406; Фасмер, 3, 340). Махэк₂ (500) мяркуе, што спачатку ст.-чэш.zpósobiti было вайсковым тэрмінам, абазначаўшым ’ставіць, складаць адзін за адным’. Няясна, аднак, як развілося значэнне ўсх.- і паўд.-слав. лексем.