праці́ўнік, ‑а, м.

1. Чалавек, які адносіцца варожа ці адмоўна да каго‑, чаго‑н. Селянін Сцёпка Ляўшун смела выступаў супраць крыўд сельскай грамады, на сходах быў першым праціўнікам начальства. Пшыркоў. Сярод клінкоўскай беднаты знайшліся і праціўнікі калектывізацыі. Колас.

2. Чалавек, які імкнецца перамагчы другога (у спрэчцы, сутыкненні, бойцы); сапернік. Маім адкрытым праціўнікам стаў Васіль. Кавалёў. Праціўнікі ўжо сашчапіліся загрудкі, ужо адзін, хапаючыся за пісталет, паляцеў потырч праз крэсла. Лынькоў. // Удзельнік гульні, спартыўнага спаборніцтва (у адносінах да другога, другіх удзельнікаў). Мячык быў перахоплены праціўнікам. Гамолка.

3. зб. Варожыя ўзброеныя сілы; вораг. Вагонаў так сумеў паставіць свае гарматы і так спрытна мяняў іх месцы, што агонь праціўніка не рабіў ніякае шкоды. Колас. Брыгада несла цяжкія страты, адступаючы пад націскам у дзесяць разоў мацнейшага праціўніка. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыні́зіць, ‑ніжу, ‑нізіш, ‑нізіць; зак., каго-што.

1. Паставіць у зневажальнае становішча. [Мікітава] рашучая хада і выраз твару ясна казалі, што ён надумаўся зрабіць нешта такое, што павінна стварыць моцнае ўражанне і прынізіць тых, хто быў не згодзен з ім. Колас. [Міхал Сцяпанавіч:] — Мне вельмі балюча было глядзець і слухаць тое, як .. [Генадзь] гатовы быў плявузгаць на цябе абы-што, каб толькі прынізіць цябе і хоць на вяршок узвысіцца самому. Сабаленка. [Зыбіну] здавалася, што такая, як ён баяўся ў думках, шкалярская цікаўнасць прынізіць яго перад рабочымі, і ён стараўся ўдаваць з сябе чалавека заклапочанага, хмурнага. Мележ.

2. Зменшыць, знізіць (значэнне, ролю каго‑, чаго‑н.). Цяжка яму, Алесю, будзе, калі Адам Лаўрэнавіч падумае, што ўсё гэта падладжана знарок, каб прынізіць яго, Пыльца, аўтарытэт. Шамякін.

3. Пазбавіць узвышанасці, уздыму. Прынізіць настрой.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стая́к, ‑а, м.

1. Вертыкальны брус, слуп і пад. у якім‑н. збудаванні, прыстасаванне якія служаць для апоры або злучэння чаго‑н. Цяпер і клічкі .. [коням] далі, і шыльдачкі пры кожным стаяку прыбілі. Брыль. З той самай ночы, калі не вярнуўся Сяргей, Ліпа амаль кожны дзень выходзіла да парапета. Там была ўтульная лава з чыгуннымі стаякамі. Хомчанка. // Вертыкальная труба збудаванняў. Работнікі сантэхмантажу абавязаны ў новых дамах .. паклапаціцца, каб стаякі і радыятары ў дастатковай ступені награваліся. «Звязда». // Комін ад столі да страхі.

2. Абл. Галандская печ. Вялікую печ, што займала калісьці амаль чвэрць хаты, замяніў стаяк. Пальчэўскі. Ралан .. загадаў Станіку і Чэсю прынесці дроў з павеці і распаліць стаяк. Грамовіч.

3. у знач. прысл. стаяко́м. Разм. У вертыкальным становішчы. Паставіць бервяно стаяком.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узве́сці, -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́, -вяду́ць; -вёў, -вяла́, -ло́; -вядзі́; -ве́дзены; зак.

1. каго на што. Ведучы, дапамагчы ўзысці, падняцца наверх чаго-н.

У. дзіця на ганак.

2. што на каго-што. Узняць (вочы, позірк), паглядзець уверх.

У. вочы на каго-н.

3. што. Прывесці ў гатовае да выстралу становішча (пра зброю).

У. курок.

4. што. Збудаваць, паставіць.

У. будынак.

У. помнік.

5. перан., каго-што ў што. Узвысіць да якога-н. стану, звання; надаць чаму-н. іншае ці важнае значэнне.

У. ў ранг заслужанага дзеяча навукі.

У. ў абсалют.

У. што-н. у закон.

6. перан., што на каго. Несправядліва прыпісаць каму-н. што-н.

У. паклёп на каго-н.

7. што ў што (у якую-н. ступень, у квадрат, у куб). Памножыць лік (ці велічыню) сам на сябе столькі разоў, колькі вызначае паказчык ступені.

У. сем у куб.

|| незак. узво́дзіць, -о́джу, -о́дзіш, -о́дзіць.

|| наз. узвядзе́нне, -я, н. і узво́д, -у, М -дзе, м. (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

галасава́нне н Stmmabgabe f -, -n;

адкры́тае галасава́нне ffene b stimmung;

пайме́ннае галасава́нн nmentliche bstimmung;

галасава́нне ў цэ́ лым b stimmung en bloc [ã´blɔk], En-bloc-bstimmung f;

папярэ́дняе галасава́нне Úrabstimmung f, Vrabstimmung f;

устры ма́ц ца ад галасава́ння sich der Stmme enthlten*;

галасава́нне падня́ццем рук b stimmung durch Hndzeichen;

паста́віць на галасава́нне zur b stim mung brngen*;

прыступі́ць да галасава́ння zur bstimmung schriten*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

пагро́за ж

1. Drhung f -, -en; Bedrhung f; ndrohung f -; Gefhr f -, -en (небяспека);

пагро́за вайны́ Kregsgefahr-;

пад пагро́зай вайны́ nter ndrohung ines Kreges;

пагро́за мі́ру Gefährd ung des Fredens;

быць пад пагро́зай чаго in Gefhr sein [schwben];

паста́віць пад пагро́зу gefährden vt, iner Gefhr us setzen;

пагро́замі нічо́га не даб’е́шся [не во́зьмеш]! bnge mchen [Bngemachen] gilt nicht!; mit Drhungen erricht man gar nichts

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

крыж м

1. у розн. знач Kreuz n -es, -e;

крыж на ко́льцах спарт Kruzhang m -(e)s, -hänge;

вы́шыўка крыжам Kruzstickerei f -, -en, Tapissere f -, -¦en;

2. (ніжняя частка хрыбетніка) Kruzbein n -(e)s, -e;

Чырво́ны крыж das Rte Kreuz;

паста́віць крыж на чым разм etw. bhaken, etw. bschließen*; jde Hffnung ufgeben* (траціць надзею);

цалава́ць крыж гіст schwören* vt, vi

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

poddać

зак.

1. здаць;

poddać twierdzę — здаць крэпасць;

2. паддаць;

poddać ciężar na plecy — паддаць цяжар на плечы;

3. падвергнуць;

poddać krytyce — раскрытыкаваць, узяць пад крытыку;

poddać pod głosowanie — паставіць на галасаванне;

poddać myśl — падаць думку

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Ttsache

f -, -n факт

~? — няўжо́?

ine nckte ~ — го́лы факт

das ist ~! — гэ́та факт!

der ~ Rchnung trgen* — лічы́цца з фа́ктамі

j-n vor ine ~ stllen — паста́віць каго́-н. пе́рад фа́ктам

aus ~n lrnen — вучы́цца на фа́ктах

die ~ bleibt besthen — факт застае́цца фа́ктам

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Quarter

n -s, -e

1) кватэ́ра

bei j-m ~ nhmen* — найма́ць у каго́-н. кватэ́ру

2) вайск. пасто́й

~ mchen [nhmen*] — раскватаро́ўвацца

in ~ legen* [sthen*] — стаць на кватэ́рах, быць на пасто́i

die Trppen ins ~ wisen* — раскватарава́ць во́йска, паста́віць во́йска на пасто́й

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)