Verbum

анлайнавы слоўнік

вад

(англ. wad)

мінерал групы псіламелану, сумесь зямлістых і сажыстых агрэгатаў аксідаў і гідраксідаў марганцу чорнага або цёмна-карычневага колеру; руда марганцу, кобальту і нікелю.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

галуазі́т

[ад бельг. О. d’Halloy = прозвішча бельг. геолага (1783—1875)]

мінерал класа сілікатаў белага колеру з жаўтаватым, бурым і іншымі адценнямі; выкарыстоўваецца ў керамічнай прамысловасці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

даўсані́т

[ад англ. G. Dowson = прозвішча канадскага геолага (1849—1901)]

аўтагенны нізкатэмпературны мінерал з групы двайных карбанатаў алюмінію з аднавалентнымі металамі, бясколерны, са шкляным бляскам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

крыялі́т

(ад крыя- + -літ)

мінерал класа фтарыдаў белага, бурага або жаўтаватага колеру з шкляным бляскам; штучны к. выкарыстоўваецца ў металургіі алюмінію і для атрымання эмалей.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

мінералакера́міка

(ад мінерал + кераміка)

цвёрды і зносаўстойлівы, гарачатрывалы і гарачаўстойлівы матэрыял з крышталітаў хімічных злучэнняў; выкарыстоўваецца на выраб рэзальнага інструменту, зносаўстойлівых дэталяў машын і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

серпенці́н

(ад лац. serpens, -ntis = змяя)

мінерал класа сілікатаў белага, зялёнага і іншых колераў з разнастайнымі адценнямі; выкарыстоўваецца як абліцовачны матэрыял і для дэкаратыўных вырабаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

стэаты́т

(ад гр. stear, -atos = тлушч)

1) тлусты на выгляд мінерал, які складаецца з тальку;

2) штучны ізаляцыйны матэрыял, які атрымліваюць у выніку апрацоўкі тальку.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

цырко́н

(ням. Zirkon, ад ар. zarkun = залацісты)

мінерал класа сілікатаў жоўтага, чырвонага, аранжавага і бурага колераў з алмазным бляскам; выкарыстоўваецца ў ювелірнай справе і тэхніцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АПА́Л

(лац. opalus),

мінерал падкласа гідраксідаў, SiO₂·nH₂O. Мае 1—34% вады, 65—92% SiO₂. Прымесі аксідаў Al, Fe, Mn, Mg і інш. Разнавіднасці: каштоўны апал, паўапал, гейзерыт, гідрафан і інш. Аморфны. Утварае нацечныя агрэгаты — ааліты, скарынкі, ныркападобныя масы. Бясколерны, белы, жоўты, буры, чырвоны, зялёны. Для паўпразрыстых рознасцяў характэрна апалесцэнцыя. Бляск шкляны, радзей перламутравы, васковы. Цв. 5—6,5; вельмі крохкі. Шчыльн. 1,9—2,3 г/см³. Асадкавы, гідратэрмальны. На Беларусі трапляецца ў выглядзе цэменту, шкарлупін дыятамей у мелавых адкладах (сцяжэнні) і інш. Каляровыя (з ірызацыяй) апал — вырабныя камяні. Высакародны апал (вогненны) — каштоўны камень. З апалу складаюцца дыятаміт, трэпел і апока — сыравіна для цэменту, напаўняльнікі і інш.

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БА́РЫЙ

(лац. Barium),

Ba, хімічны элемент II групы перыяд. сістэмы, шчолачназямельны метал, ат. н. 56, ат. м. 137,33. Прыродны барый складаецца з 7 стабільных ізатопаў. Адкрыты ў 1774 як аксід барыю швед. хімікам К.Шэеле. Серабрыста-белы мяккі метал, t_пл 727 °C, шчыльн. 3,78·103 кг/м³. Хімічна вельмі актыўны; на паветры акісляецца, з к-тамі ўтварае солі, пры награванні загараецца. У зямной кары змяшчаецца 5·10-2% па масе, існуе як мінерал барыт (асн. крыніца атрымання барыю і яго злучэнняў), вітэрыт і інш. Выкарыстоўваецца ў вакуумнай тэхніцы як паглынальнік, прысадка для антыфрыкцыйных сплаваў, чорных і каляровых металаў; у друкарскіх і падшыпнікавых сплавах.

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)