verschláfen
*
I
1.
vt праспа́ць (некаторы час)
2) праспа́ць (прапусціць што-н.)
2.
(sich) праспа́ць, спаць на́дта до́ўга
II
a заспа́ны, со́нны
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Ruß
m -es са́жа, куро́дым
◊ mach kéinen ~ разм. дава́й без лі́шніх слоў [без валакі́ты];
da wird nicht viel ~ gemácht разм. там до́ўга не цырымо́няцца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
нажы́ць сов., в разн. знач. нажи́ть;
н. сваёй пра́цай — нажи́ть свои́м трудо́м;
н. рэўматы́зм — нажи́ть ревмати́зм;
до́ўга ён у вас не нажыве́ — до́лго он у вас не наживёт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
расця́гвацца
1. sich áusdehnen; sich áusleiern (пра гумку); sich in die Länge zíehen* (на адлегласць);
2. (цягнуцца занадта доўга) sich in die Länge zíehen*, sich hínziehen*; kein Énde néhmen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Пялёхаць ’плюхаць, плёскаць’ (Юрч. Вытв.), пялёхкаць ’тс’ (там жа), пялёхкацца ’плюхацца ў вадзе; няўмела і доўга мыць бялізну’ (Наша Слова, 2000, 6 вер.), пялёхнуцца ’зваліцца’ (Жд. 3), сюды ж пялёх ’пра пялёсканне, наліванне’ (мсцісл., Нар. лекс.). Ад гукапераймальнага па паходжанні слова, суадноснага з гукаперайманнямі на ‑с, параўн. пялёсь, гл. пялёскацца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Талкава́ць ’гутарыць, гаварыць; растлумачваць’ (ТСБМ), ’разважаць, доўга і шматслоўна даводзіць’: толкуе — німа чаго слухаць (Федар. 4, Цых.), толкова́ць ’размаўляць, абмяркоўваць’ (ТС), ст.-бел. толковати ’тлумачыць, гаварыць, казаць’ (КГС), сюды ж талкаві́та, талкаві́ста ’разумна, разважна’ (Мат. Маг., Юрч. Вытв.), талко́вы ’змястоўны, разумны, дзелавы, удалы’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, Цых.). Да толк, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
знасі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., зно́сіцца; зак.
Стаць непрыгодным ад доўгай носкі ці работы.
Боты знасіліся.
Поршні знасіліся.
Арганізм знасіўся (перан.: дачасна састарыўся, аслабеў).
|| незак. зно́швацца, -аецца.
|| наз. знос, -у, м. і зно́шванне, -я, н.
Знос аўтапакрышак.
Няма зносу чаму-н. або не ведае зносу што-н. (доўга не зношваецца; разм.). Працаваць на знос (перан.). Зношванне арганізма (перан.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
надарва́ць, -рву́, -рве́ш, -рве́; -рвём, -рвяце́, -рву́ць; -рві́; -рва́ны; зак., што.
1. Крыху, не да канца парваць.
Н. вяроўку.
2. Пашкодзіць здароўе ў выніку якіх-н. празмерных намаганняў.
Н. здароўе.
◊
Надарваць жывот (жываты) (разм.) — вельмі моцна і доўга пасмяяцца.
Надарваць сэрца (разм.) — выклікаць душэўныя пакуты.
|| незак. надрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. надры́ў, -ры́ву, м. (да 1 знач.) і надрыва́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
убы́ць, убу́ду, убу́дзеш, убу́дзе; убы́ў, -была́, -ло́; убу́дзь; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паменшаць (у колькасці, аб’ёме і пад.).
Убыла вада ў сажалцы.
Убыў дзень.
Убыла рашучасць (знікла, аслабла).
2. (звычайна з адмоўем). Пражыць, прабыць пэўны час дзе-н.; ужыцца з кім-н.
Яны там доўга не ўбудуць — вернуцца.
З табою ніхто не ўбудзе.
|| незак. убыва́ць, -а́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вандрава́ць
(польск. wędrować, ад с.-в.-ням. wandem)
1) весці неаселы спосаб жыцця, пераязджаць з месца на месца; качаваць (пра плямёны, народы);
2) доўга хадзіць, ездзіць дзе-н.; блукаць, падарожнічаць;
3) пераходзіць ад аднаго ўладальніка да другога на працягу доўгага часу (аб прадметах).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)