Турпа́н ‘вадаплаўная птушка сямейства качыных, Melanitta fusca L.’ (ТСБМ, Дарафееў, Птушкі), укр., рус. турпан, польск., чэш. turpan ‘тс’. Няясна, параўн. Анікін, 570–571.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Дурдо́ла ’дурыла, дурань’ (Нас.). Няясна. Нейкае кантамінаванае слова (першая частка да дур‑ ’дурны, дурань, дурыць’; параўн. адносна ўтварэння ў Насовіча таксама дуры́лда, дуры́нда ’дурань’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Жа́ціцы ’жаночыя асобіны канапель’ (Сл. паўн.-зах.). Няясна. Паколькі фіксацыя ў адзіным пункце, ці не памылка запісу замест ма́ціцы (параўн. у Даля матки ’тс’)?

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Зы́зы ’стан абуранасці, злосці’ (слонім., Нар. лекс.). Параўн. рус. дыял. зы́зый, укр. зи́зий, польск. zyz ’касавокі’. Можа, ’абураны да таго, што яго перакасіла’. Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Караку́ль1 ’багаты чалавек’ (Нар. лекс.), параўн. укр. куркуль ’багаты мужык, багацей’. Магчыма, да назвы драпежніка. Гл. караголь.

Караку́ль2 ’няўдаліца’ (Нар. лекс.). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мітурысы сабіраць ’трызніць з гарачкі’ (Бяд.). Няясна. Магчыма, звязана з рус. смал. митулить ’расказваць лухту’, ’несці лухту’, якое, мусіць, можна звязаць з мі́тусь (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Начола ’напасць’ (Грыг.). Няясна; згодна з тлумачэннем (там жа), паралельнае ўтварэнне да нахиба (ад *чоліць?, параўн. балг. дыял. начдивам дападаць, задзірацца з кім-небудзь’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Курале́сіць ’гаварыць недарэчнае, балбатаць’ (Сл. паўн.-зах.). Ст.-рус. курелейсон < ст.-грэч. κύριε ἐλέησον ’божа памілуй’. Гэта сакральная формула вымаўлялася няясна. Адсюль значэнне ’балбатаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мараха́ніць ’траціць час дарма’ (Бяльк.). Няясна. Магчыма, узыходзіць да рус. морх ’махры’, ’аборкі на рукавах сукенкі’ > ’рабіць махры, аборкі’ > ’займацца непатрэбнай справай’ > ’марнаваць час’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вуло́хвыцца ’ганарыцца, выстаўляць сябе, узносіцца’ (Бяльк.). Няясна, магчыма, ад лахва́ ’прыемнасць; лёгкае жыццё’ (рус. лафа́ ’ўдача, шчасце’) або ад ла́хаць ’лётаць, хадзіць; пляткарыць’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)