ка́ўпер
[англ. E. Cowper = прозвішча англ. інжынера і вынаходцы (1819—1893)]
апарат для нагрэву паветра, што падаецца ў доменную печ.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Прыбо́р 1 ’камплект, набор прадметаў для карыстання; прыстасаванне, апарат’ (Нас., Ласт., ТСБМ), ’вупраж’ (Сл. ПЗБ), ’ткацкая прылада’ (Сл. Брэс.). Запазычана з рус. прибо́р — аддзеяслоўнага назоўніка ад прибира́ть з рэалізацыяй гістарычнага чаргавання и/о ў корані. Гл. браць.
Прыбо́р 2, прыбо́ры ’ўбор, убранне; адзенне; форма’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Др.-Падб., Яруш., Касп., Растарг., Жд.; в.-дзв., бярэз., Сл. ПЗБ; Ян., Нар. Гом.), прыбо́ры ’прыбраны, адзенне’, прібо́ры ’прыборы, уборы’ (Бяльк.). Сюды ж прыбо́р ’зборы ў дарогу; падрыхтоўка да падарожжа’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб.). Да прыбіра́ць, браць (гл.). Параўн. рус. паўдн. прибо́р ’адзенне, убор, убранне; набор прыгожых рэчаў’, ’галаўны ўбор’, ’аздабленне на адзенні ці на галаве’, укр. прибі́р ’адзенне, убор; апрананне, прыбіранне; узорная вышыўка каляровымі ніткамі па лацкане кажушка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спадаро́жнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Чалавек, які знаходзіцца ў дарозе разам з кім-н.
Мой с. — вясёлы чалавек.
2. перан. Тое, што спадарожнічае чаму-н., з’яўляецца разам з чым-н.
Сырое надвор’е — с. прастудных захворванняў.
3. Нябеснае цела, якое рухаецца вакол планеты, зоркі.
С.
Зямлі — Месяц.
4. Касмічны апарат, які запускаецца ў касмічную прастору з дапамогай ракетных установак.
Запусціць с.
|| ж. спадаро́жніца, -ы, мн. -ы, -ніц (да 1 знач.).
|| прым. спадаро́жнікавы, -ая, -ае (да 4 знач.; спец.) і спадаро́жніцкі, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
бюракра́тыя
(фр. bureaucratie, ад bureau = бюро + гр. kratos = улада)
1) сістэма кіравання, пры якой асноўную ролю выконвае адміністрацыйны апарат, далёкі ад інтарэсаў грамадства;
2) чыноўніцтва.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
zero
[ˈzɪroʊ]
1.
n., pl. -ros, -roes
1) нуль -я́ m.
2) нішто́
to reduce to zero — зьве́сьці на нішто́
2.
adj.
нулявы́
3.
v.t.
наста́віць на нулявы́ пункт (апара́т)
•
- zero in on
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
перада́тчык, ‑а, м.
Спец.
1. Той, хто перадае што‑н.; тое, пры дапамозе чаго перадаецца што‑н. Перадатчык хваробы. □ Максім і звярнуўся да гэтага перадатчыка першакрынічных вестак. Машара. Не было па глухіх закутках Палесся ні газет, ні тэлеграфаў, ні тэлефонаў, — гэтых.. перадатчыкаў вестак аб падзеях на свеце. Колас.
2. Апарат для перадачы на адлегласць сігналаў, паведамленняў і пад. Кароткахвалевы перадатчык. Светлавы перадатчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цыкло́н, ‑а і ‑у, м.
1. ‑у. Віхравы рух атмасферы з паніжэннем атмасфернага ціску ад перыферыі да цэнтра віхру. Цыклон нясе з сабою дождж ці снег, антыцыклон — добрае надвор’е. «Маладосць». // Бура, ураган. Над Беларуссю праносіліся моцныя цыклоны з трывожнымі выбухамі грому. Хведаровіч.
2. ‑а. Апарат, заснаваны на выкарыстанні сіл інерцыі, прызначаны для ачысткі паветра ці газу ад узважаных у іх цвёрдых часцінак.
[Ад грэч. kykléō — кручуся.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кандэнса́тар
(ад лац. condensare = згушчаць)
1) апарат, у якім адпрацаваная пара ахалоджваецца і ператвараецца ў ваду;
2) прыбор для назапашвання электрычнасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
получе́ние атрыма́нне, -ння ср.; набыва́нне, -ння ср.; здабыва́нне, -ння ср.; нажыва́нне, -ння ср.;
ште́мпель ме́ста получе́ния (на корреспонденции) штэ́мпель ме́сца атрыма́ння;
прибо́р для получе́ния водоро́да апара́т для здабыва́ння (атрыма́ння) вадаро́ду; см. получа́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
разумо́вы
1. у́мственный;
~вая пра́ца — у́мственный труд;
2. (абстрактный) умозри́тельный;
~вая філасо́фія — умозри́тельная филосо́фия;
3. (воображаемый) мы́сленный;
р. по́гляд — мы́сленный взгляд;
4. мысли́тельный;
р. апара́т — мысли́тельный аппара́т;
5. рассу́дочный;
~выя вы́вады — рассу́дочные вы́воды
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)