сімпа́тыя, -і, мн. -і, -тый, ж.
1. Прыхільнасць, ласкавыя, цёплыя адносіны да каго-, чаго-н.
Адносіцца да каго-н. з вялікай сімпатыяй.
2. Любімы чалавек (разм.).
Сёння сустрэў сваю сімпатыю.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сінтэты́чны, -ая, -ае.
1. гл. сінтэз.
2. Штучны, выраблены з сінтэтыкі.
Сінтэтычнае валакно.
Сінтэтычная тканіна.
3. У мовазнаўстве: такі, пры якім граматычныя адносіны ў сказе выражаюцца формамі слоў.
Сінтэтычныя мовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
соле... (а таксама саля...).
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які мае адносіны да солі¹ (у 1 і 3 знач.), напр.: солеварэнне, солездабытчык, солезмяшчальнасць, соленасычанасць, солепрамысловасць, солераспрацоўкі, солерастваральнік, солеўтваральны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спе́раду, прысл. і прыназ.
1. прысл. 3 пярэдняга боку.
Прышыла бант с.
2. прыназ. з Р. Выражае прасторавыя адносіны; ужыв. для ўказання на месца наперадзе чаго-н.
Ісці с. калоны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узбро́ены, -ая, -ае.
Які мае адносіны да барацьбы са зброяй у руках.
У. атрад.
Узброенае паўстанне.
Узброеныя сілы (армія, войскі). У. нейтралітэт (неўмяшанне ў вайну пры поўнай да яе гатоўнасці).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Паля́рны ’які мае адносіны да полюса’, перан. ’цалкам процілеглы’ (ТСБМ). З польск. polarny або рус. поля́рный. Апошнія з нов.-лац. polāris < polus (гл. Фасмер, 3, 322).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АРГАНІ́ЧНАЯ БУДО́ВА КАПІТА́ЛУ,
адносіны паміж вартасцю пастаяннага капіталу і вартасцю пераменнага капіталу, катэгорыя марксісцкай палітэканоміі. Адлюстроўвае тэхн. склад капіталу: колькасныя адносіны сродкаў вытв-сці да рабочай сілы. Чым больш машын, абсталявання, матэрыялаў і інш. сродкаў вытв-сці прыпадае на аднаго рабочага, тым арганічная будова капіталу і яго тэхн. будова вышэйшыя. З развіццём вытворчасці, паскарэннем тэмпаў навукова-тэхн. прагрэсу гэты паказчык павялічваецца. Гэта азначае, што доля жывой працы змяншаецца, а доля мінулай працы расце, у выніку прадукцыйнасць працы павышаецца.
т. 1, с. 467
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
канфідэ́нцыя
(лац. confidentia)
прыязныя, даверныя адносіны; давер.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ЗНЕ́ШНІ ДОЎГ,
агульная запазычанасць дзяржавы па непагашаных знешніх пазыках, абавязацельствах, крэдытах і нявыплачаных па іх працэнтах. Адрозніваюць доўгатэрміновы З.д. (больш як адзін год) і кароткатэрміновы З.д. — менш за адзін год. У адпаведнасці з рэкамендацыямі Міжнар. банка рэканструкцыі і развіцця да дзяржаў-даўжнікоў адносяцца тыя, у каго 3 паказчыкі перавышаюць разліковыя ўзроўні ў сярэднім на працягу 3 гадоў. Паказчыкамі крэдытнай бяспекі з’яўляюцца адносіны агульнай сумы доўгу да валавога нац. прадукту (калі яны не перавышаюць 50%), адносіны агульнай сумы доўгу да гадавога аб’ёму экспарту тавараў і паслуг (калі яны не перавышаюць 27,5%), адносіны плацяжоў да пагашэння і абслугоўвання знешняга доўгу да экспарту тавараў і паслуг (калі яны не перавышаюць 30%). Дзяржава нясе безумоўныя і абсалютныя абавязацельствы па пагашэнні і абслугоўванні свайго З.д. Гл. таксама Дзяржаўны доўг, Пазыкі дзяржаўныя. З.Г.
М.Е.Заяц, В.В.Краўчанка.
т. 7, с. 101
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
наперарэ́з.
1. прысл. Перасякаючы чый-н. шлях.
Кінуцца н.
2. прыназ. з Д. Выражае прасторавыя адносіны: ужыв. пры назве асобы ці прадмета, шлях якіх хто-, што-н. перасякае.
Бегчы н. машыне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)