прайсці́, прайду́, про́йдзеш, про́йдзе; прайшо́ў, -шла́, -ло́; прайдзі; про́йдзены; зак.
1. Ступаючы, едучы, перамясціцца па якім-н. месцы або да якога-н. месца.
П. па мосце. П. да варот. П. наперад.
Па рацэ прайшла баржа.
2. што. Пераадолець якую-н. адлегласць хадзьбой (а таксама пра некаторыя сродкі транспарту, пра пераадоленне дыстанцыі спартсменам).
П. некалькі крокаў. П. пехатой пятнаццаць кіламетраў.
За гадзіну поезд прайшоў 70 км.
Бягун добра прайшоў стаметроўку.
3. што. Перамяшчаючыся, накіроўваючыся куды-н., прамінуць, пакінуць ззаду.
П. сад або міма саду.
Задумаўшыся, п. сваю хату.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Распаўсюдзіцца (пра чуткі, весткі і пад.).
Прайшла чутка аб яго прыездзе.
5. перан., перад кім-чым, а таксама са словамі «ў думках», «ва ўяўленні» і пад.: мысленна ўзнікнуць, паўстаць ва ўяўленні.
У думках прайшло ўсё папярэдняе жыццё.
6. (1 і 2 ас. не ўжыв.). З’явіцца і знікнуць (пра ўсмешку, мімічны рух і пад.).
Па твары прайшла ажыўленая ўсмешка.
7. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра што-н. працяглае: пралегчы, працягнуцца.
Тут пройдзе чыгунка.
Нафтаправод «Дружба» прайшоў па Беларусі.
8. Выпасці (пра ападкі).
Зранку прайшоў дождж.
9. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Пра час, пра што-н., што было, працягвалася: мінуць, адысці.
Прайшло некалькі гадоў.
Крыўда прайшла.
Боль прайшоў.
10. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адбыцца, закончыцца з якім-н. вынікам.
Спектакль прайшоў з вялікім поспехам.
11. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пранікнуць цераз што-н. (пра тое, што рухаецца, перасоўваецца, цячэ).
Цвік прайшоў наскрозь.
Шафа прайшла ў дзверы.
Чарніла прайшло цераз паперу.
12. што. Распрацаваць, апрацаваць, рухаючыся ў пэўным напрамку.
П. вугальны пласт. П. адзін пракос.
13. што або праз што. Прасоўваючыся, дасягаючы чаго-н., падвергнуцца чаму-н., атрымаць прызнанне, зацвярджэнне.
Дакументы прайшлі цераз рэгістрацыю.
Праект прайшоў многа інстанцый.
14. у што або (з В мн.) у каго-што. Аказацца ў ліку прынятых, залічаных, зацверджаных.
П. ва ўніверсітэт па конкурсе.
15. што. Вывучыць, пазнаёміцца з чым-н. (разм.).
Вучні прайшлі буквар.
16. што. Выканаць якія-н. абавязкі, заданні, прызначэнні.
П. вайсковую службу.
П. курс лячэння.
◊
Прайсці ў жыццё — ажыццявіцца на справе.
|| незак. прахо́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.
|| наз. прахо́джанне, -я, н. (да 1—3, 12, 13, 15 і 16 знач.) і прахо́д, -у, М -дзе, м. (да 1—3 знач.).
◊
Праходу не даваць каму (разм., неадабр.) — назойліва прыставаць з чым-н.