бадзя́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.
1. У пошуках чаго‑н. весці вандроўнае, без пэўнага занятку і прыстанішча жыццё. Можна сабе ўявіць, якое шчасце мець свой кут і не мець вечнай патрэбы бадзяцца па свеце, каб зарабляць хлеб у чужых людзей! Чорны. Два гады бадзяўся Тодар па маёнтках, бяздомнік, беззямельнік. Чарнышэвіч.
2. Марна траціць час, сланяючыся без справы. Сын трымаўся адзін, нудзеў, бадзяўся з кута ў кут і да ўсяго быў халодны і абыякавы. Чорны. // Бязмэтна блукаць дзе‑н. Я прыйшоў у лес без якой там пэўнай мэты ці пільнай патрэбы. Проста бадзяўся па аглухлых палянах, дыхаў сыраватым паветрам. Ігнаценка. [Ігнат] бадзяўся то па агародзе, то па вуліцы, не знаходзячы месца. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кало́цца 1, калюся, колешся, колецца; незак.
1. Мець здольнасць калоць (у 1 знач.). Пакоша ўжо не колецца, — бяскрайнюю раўніну.. накрыла светла-зялёная мяккасць атавы. Брыль. // Датыкаючыся да каго‑, чаго‑н., выклікаць боль (пра што‑н. вострае, калючае). Сямён шчакой прыхінаецца да.. [Машынай] шчакі, — колецца, бо даўно не галіўся. Мележ.
2. Ваюючы, б’ючыся, наносіць адзін аднаму раны вострай зброяй. А людзі? Яшчэ не пакінулі біцца, Калоцца, рэзацца... Куляшоў.
3. Разм. Бадацца; мець звычку калоць рагамі. Бык колецца.
•••
І хочацца і колецца гл. хацецца.
кало́цца 2, колецца; незак.
1. Паддавацца колцы; расшчапляцца, драбніцца. Калі не колецца палена, то ў яго ўбіваюць клін.
2. Зал. да калоць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ready1 [ˈredi] n. the ready BrE, infml ная́ўныя гро́шы, ная́ўнасць, гато́ўка
♦ have smth. at the ready мець/трыма́ць што-н. напагато́ве
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
fertile [ˈfɜ:taɪl] adj. урадлі́вы; пладаві́ты; бага́ты (перан.);
fertile soil урадлі́вая гле́ба;
a fertile writer пладаві́ты пісьме́ннік;
have a fertile imagination мець бага́тую фанта́зію
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
до́пуск, -ку м., в разн. знач. до́пуск;
гэ́тыя дэта́лі зро́блены з неабхо́дным ~кам — э́ти дета́ли сде́ланы с необходи́мым до́пуском;
мець д. да хво́рага — име́ть до́пуск к больно́му
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
кары́сць, -і, ж.
1. Добрыя, спрыяльныя вынікі для каго-, чаго-н.
Прынесці к. радзіме.
2. Матэрыяльная выгада для каго-, чаго-н.; прыбытак.
Мець к. са сваёй працы.
◊
Гаварыць на карысць каго-чаго — служыць доказам, пацвярджэннем дадатных якасцей каго-, чаго-н.
На карысць каго-чаго —
1) са станоўчымі вынікамі для каго-, чаго-н.
Справа вырашылася на карысць работніка;
2) дзеля чыёй-н. выгады, карысці.
Змена месца службы пайшла яму на карысць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
называ́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.
1. гл. назвацца.
2. Мець якое-н. імя, прозвішча, якую-н. назву.
Вёска называецца Малінаўка.
3. Браць на сябе выкананне якіх-н. абавязкаў, якой-н. справы.
Згаджаліся многія, але ніхто першым не называўся.
4. у знач. пабочн. сл. Зрабіць не так, як хацелася б, як трэба.
Пры сустрэчы штосьці буркнуў, называецца, прывітаўся.
◊
Што называецца, у знач. пабочн. сл. (разм.) — як кажуць, як прынята гаварыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
перакліка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.
1. з кім. Абменьвацца гучнымі воклічамі, словамі.
П. ў лесе.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Папераменна гучаць.
Пераклікаліся гудкі паравозаў.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., з кім-чым. Мець падабенства, збліжацца сваімі прыметамі з чым-н.
|| аднакр. пераклі́кнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся (да 1 і 2 знач.).
|| наз. пераклі́чка, -і, ДМ -чцы, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
праектава́ць¹, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; незак., што.
1. Распрацоўваць праект (у 1 знач.).
П. завод.
П. дарогу.
2. таксама з інф. Мець намер, намячаць.
П. пабудаваць новы млын.
|| зак. спраектава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны (да 1 знач.) і запраектава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны (да 2 знач.).
|| наз. праектава́нне, -я, н. і (да 1 знач.) праекціро́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
|| прым. праекціро́вачны, -ая, -ае (паводле 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
swobodny
swobodn|y
свабодны, вольны;
mieć ~ą rękę — мець вольныя рукі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)