Verbum

ла́зіць, ла́жу, ла́зіш, ла́зіць; незак.

1. Чапляючыся за што-н., узбірацца на што-н. або апускацца ўніз.

Л. па дрэвах.

2. Пранікаць куды-н. паўзком, сагнуўшыся.

Л. пад стол.

3. Уваходзіць у што-н. вадкае.

Л. у ваду.

4. Забірацца праз што-н. унутр.

Л. у хату праз вокны.

5. Прабірацца куды-н. скрытна, крадучыся.

Л. у чужы сад.

6. Забірацца рукой у што-н., шукаць, намацваць.

Л. у куфары.

7. перан. Хадзіць, снаваць дзе-н. (разм.).

Л. па загонах.

◊

Лазіць па кішэнях — займацца кішэнным крадзяжом.

|| наз. ла́зенне, -я, н. і ла́жанне, -я, н.

ру́шыць, -шу, -шыш, -шыць; зак. і незак.

1. зак. Пачаць рух; накіравацца куды-н.

Трактар рушыў з месца.

Атрад рушыў да лесу.

Калгас за апошнія гады значна рушыў наперад (перан.: атрымаў далейшае развіццё).

2. незак. Тое, што і рухацца (у 1 знач.).

Ужо рушыць вясна.

3. зак. і незак., каго-што. Прымусіць (прымушаць) рухацца каго-, што-н.; адправіць каго-, што-н. куды-н.

Р. каня з месца.

Р. войска ў бой.

4. незак. (звычайна з адмоўем), каго-чаго. Чапаць, закранаць (разм.).

Гэтага чалавека не рушце, ён тут ні пры чым.

адасла́ць, адашлю́, адашле́ш, адашле́; адашлём, адашляце́, адашлю́ць; адашлі́; -сла́ны; зак.

1. што. Паслаць, адправіць што-н. каму-н.

А. грошы сыну.

2. каго. Адправіць, накіраваць каго-н. куды-н. з якой-н. мэтай па якой-н. прычыне.

А. дзяцей у вёску.

3. каго (што). Прапанаваць звярнуцца куды-н., дзе можна знайсці даведку; зрабіць спасылку на каго-, што-н.

А. чытача да першакрыніцы.

4. што. Адправіць назад пасланае, вярнуць.

А. назад бандэроль.

|| незак. адсыла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. адсыла́нне, -я, н. і адсы́лка, -і,

ДМ -лцы, ж.

|| прым. адсы́лачны, -ая, -ае (да 3 знач.).

прасу́нуць, -ну, -неш, -не; -су́нь; -нуты; зак.

1. каго-што. Упіхнуць, засунуць куды-н., праз што-н. вузкае ці ў што-н.

П. галаву ў акно.

П. нітку ў іголку.

2. каго-што. Сунучы, перамясціць на якую-н. адлегласць ці паміж чым-н.

П. шафу праз дзверы.

3. каго-што. Перамясціць, накіраваць куды-н.

П. полк да перадавой лініі.

4. перан., каго (што). Высунуць, павысіць.

П. па службе.

5. перан., што. Зрабіць што-н. для хутчэйшага завяршэння, выканання чаго-н. (разм.).

П. справу.

|| незак. прасо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прасо́ўванне, -я, н.

пазалята́ць, 1 і 2 ас. адз. і мн. не ўжыв., -а́е, -а́юць; зак.

1. Заляцець, апынуцца дзе-н. — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае.

Птушкі пазаляталі далёка.

2. Уляцець куды-н. — пра ўсіх, многіх ці ўсё, многае.

Галубы пазаляталі ў двор.

пакаці́ць, -качу́, -ко́ціш, -ко́ціць; -ко́чаны; зак.

1. што. Прымусіць каціцца.

П. бервяно.

2. Хутка паехаць, адправіцца куды-н. (разм.).

Машына пакаціла ў бок горада.

Яны пакацілі на поўдзень.

3. каго-што. Паваліць, прымусіць упасці (разм.).

Ён пакаціў мяне на зямлю.

забі́цца¹, -б’ю́ся, -б’е́шся, -б’е́цца; -б’ёмся, -б’яце́ся, -б’ю́цца; зак.

1. Ударыўшыся, разбіцца насмерць.

З. пры падзенні.

2. Забрацца, схавацца куды-н. (разм.).

З. ў куток.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Закупорыцца, засмеціцца.

Труба забілася пяском.

|| незак. забіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.