Матылі́к, матылі́ца ’патыліца’ (Нас.). Паводле Мяркулавай (Этимология–74, 74), тут можна бачыць экспрэсіўны прэфікс ма‑ пры затылак, патыліца. Такі ж прэфікс і ў мотлах, моташна (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вечарыны ’вечарынка перад вяселлем у маладой’ (Інстр. II); ’папярэдне, пачатак вяселля’ (Касп.). Да вечары́на (гл.), семантыка ў выніку пераносу; мн. л. паводле ўзору агле́дзіны, адведзіны, запоіны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пе́тун ’абжора’ (Бяльк.). Паводле Куркінай (Этимология–1972), роднаснае асновам *peh/*pit‑, што адлюстраваліся ў прасл. *petati (гл. патаваць) і *pitati ’карміць, даваць сілы’, першапачаткова ’біць, калаціць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плоўт, плоўтэс ’прадаўгаватая дошка, якой закрываюць бакавы ўваход у калодачны вулей’ (воран., Сл. ПЗБ; ЛА, 1). Паводле Грынавяцкене (Сл. ПЗБ, 4, 15), з літ. plautas ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плу́ха ’палена, блізкае паводле даўжыні да памераў дроў для печы, сіле больш тоўстае’ (Жд. 2). Да плаха/. Аб мене а > у гл. Карскі 1, 112–113.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
По́зірк ’погляд’ (ТСБМ); паводле Станкевіча (Зб. тв., 2, 44), у народнай мове ’імклівы, пабежны погляд’, тады як пагля́д (гл.) адпавядае рус. взгляд. Да пазіраць, зіркаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рача́ла ’саха ў студні з жураўлём’ (брэсц., ДАБМ, камент.). Параўн. серб.-харв. ра̏чва ’вілападобная галіна, расоха’, што, паводле Скока (3, 94), звязана з рачок, рак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скача́г ‘малы язь’ (ТС). Паводле Усачовай (Слав. ихт. терм., 73), да скакаць (гл.), бо можа выскокваць з вады, параўн. рус. лету́н ‘дробны лешч’; суф. ‑аг < ‑ак?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тухля́нка ‘імшарніца, Andromeda polifolia L.’ (маг., Кіс.), ‘трава, смярдзючка’ (Бяльк.). Названа паводле спецыфічнага паху; расце на балотах, гл. імшарніца. Параўн. чэш. bahnítka, bahenka (Махэк, Jména, 177).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
urząd, ~ędu
urz|ąd
м.
1. ведамства, установа;
~ąd celny — мытня;
~ąd statystyczny — статыстычнае ведамства;
~ąd kontroli państwowej — бюро дзяржаўнага кантролю;
~ąd pracy — бюро па працаўладкаванні;
~ąd skarbowy — казначэйства;
~ąd stanu cywilnego — аддзел запісаў актаў грамадзянскага стану;
2. пасада; служба;
powołać na ~ąd — прызначыць на пасаду;
odwołać (usunąć) z urzędu — зняць (звольніць) з пасады;
piastować ~ąd — займаць пасаду;
obrońca z ~ędu юр. дзяржаўны абаронца;
z ~ędu — паводле становішча; паводле занятку (мець права на што);
zrobić co na ~ąd уст. зрабіць што на заказ;
na ~ąd zrobiony уст. зроблены як на заказ
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)