разява́ка, -і, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМа́цы, Т-ай (-аю), ж., мн. -і, -ва́к (разм.).

1. Той, хто бяздумна, рассеяна прыглядаецца да чаго-н.

Каля вітрыны збіраліся разявакі.

2. Тое, што і разява.

Згубіў грошы, р.!

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

рыфмава́ць, -му́ю, -му́еш, -му́е; -му́й; -мава́ны; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Тое, што і рыфмавацца (спец.).

2. што. Падбіраць (словы) для атрымання рыфмы.

|| зак. зрыфмава́ць, -му́ю, -му́еш, -му́е; -му́й; -мава́ны (да 2 знач.).

|| наз. рыфмава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

серп, сярпа́, мн. сярпы́, сярпо́ў, м.

1. Сельскагаспадарчая ручная прылада ў выглядзе выгнутага дробна назубленага нажа для зрэзвання злакаў з кораня.

Назубіць с.

2. перан. Пра тое, што мае форму такога прадмета.

С. месяца (месяц у пачатковай або апошняй фазе).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

скарбо́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

1. Бляшанка, скрыначка з вузкай шчылінай для збірання і захоўвання грошай.

Ссыпаць манеты ў скарбонку.

2. Тое, што і скарбніца (у 2 знач.).

|| прым. скарбо́начны, -ая, -ае (да 1 знач.).

С. збор.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

сме́цце, -я, н.

1. Адкіды, рэшткі чаго-н.

Згарнуць с. ў кучу.

2. Што-н. дробнае, драбяза.

Не ягады, а адно с.

Выносіць смецце з дому (хаты) (разм.) — рабіць вядомым тое, чаго не павінны ведаць іншыя.

|| прым. сме́ццевы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

тка́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

1. Група аднародных, звязаных паміж сабой клетак, якія выконваюць адну і тую ж функцыю ў арганізме.

Тлушчавая т.

Мышачная т.

2. Тое, што і тканіна (у 2 знач.).

|| прым. тка́нкавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

фантазі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; незак.

1. Прыдумваць, уяўляць, ма́рыць.

2. Выдумляць што-н. непраўдападобнае, тое, чаго не можа быць.

Дзеці многа фантазіруюць.

|| зак. сфантазі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй (да 2 знач.).

|| наз. фантазі́раванне, -я, н. і фантазёрства, -а, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

шыша́к¹, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Тое, што і гронка.

Ш. вінаграду.

2. Патаўшчэнне ў выглядзе шышкі на сцёблах некаторых раслін (разм.).

Шышакі чароту.

3. Вялікая колькасць насякомых, якія сабраліся ў адзін ком.

Ш. пчол.

|| прым. шыша́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Жда́нкі ’ўсё, падрыхтаванае да прыёму госця’ (Нас.), ’тое, чаго чакаюць’ (ТСБМ). Рус. дыял. пенз., урал., пецярб., кастр., сарат., арханг., калуж., перм. жданки ’тс’, укр. жда́нки ’тс’. Утворана, відаць, на ст.-рус. глебе з дзеепрыметніка прошл. ч. залеж. стану ад дзеяслова жьда‑тижьда‑н‑ з дапамогай суфікса назоўнікаў ‑ък‑: жьданък‑. Гл. ждаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вэрч ’скрутак лыка, лазы’ (Інстр. III), укр. верч ’скрутак, пучок’, рус. верчьтое, што спрадзена без верацяна (канапляная пража, вяроўка і г. д.)’. Параўн. таксама і рус. ве́рча ’від пражы; палавік, сатканы з ануч’. Утварэнне ад дзеяслова *vьrtěti. Усх.-слав. формы адлюстроўваюць старое вытворнае з ‑j‑ суфіксацыяй (vьrt‑jь). Гл. Рудніцкі, 367.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)