вы́гляд, -у, М -дзе, м.
1. Знешнасць, вонкавае аблічча; стан.
Здаровы в.
Шарападобны в.
З вучоным выглядам.
2. У спалучэнні з прыназоўнікамі «з», «на», «пад» утварае прыслоўныя словазлучэнні ў знач. знешне.
На в. або з выгляду ён яшчэ маладжавы.
◊
Для выгляду — каб толькі здавалася.
Не падаць (або не паказаць) выгляду — не даць заўважыць, зразумець што-н.
Пад выглядам каго-чаго (разм.) — пад маркай каго-, чаго-н., выдаючы за каго-, што-н.
Рабіць выгляд — прыкідвацца, прытварацца.
У выглядзе чаго — у форме чаго-н.
Выклаў даклад у выглядзе тэзісаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
мало́чны, -ая, -ае.
1. гл. малако.
2. Які дае многа малака.
Малочная карова.
3. Звязаны з перапрацоўкай малака.
М. завод.
4. Які выдзяляе малако.
Малочныя залозы.
5. Прызначаны для малака.
Малочныя бітоны.
6. Выкармлены малаком.
Малочныя парасяты.
7. у знач. наз. мало́чнае, -нага, н. Ежа з малаком або з малака.
Ён харчуецца толькі малочным.
○
Малочны брат або малочная сястра — аб няродных людзях, выкармленых малаком адной жанчыны.
Малочныя зубы — зубы ў дзяцей, якія выпадаюць пасля шасцігадовага ўзросту.
◊
Малочныя рэкі з кісельнымі берагамі (разм.) — матэрыяльна забяспечанае жыццё.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прыва́біць, -блю, -біш, -біць; -блены; зак.
1. каго (што). Імітуючы голас або прыцягваючы ўвагу якой-н. прынадай, паклікаць, прымусіць наблізіцца.
П. глушца.
П. ваўка.
2. каго-што. Прымусіць звярнуць увагу на што-н. або прыйсці куды-н.
Святло ў акне прывабіла нас.
Пах смажанага прывабіў мяне на кухню.
3. каго (што). Выклікаць да сябе сімпатыю, прыхільнасць, станоўчыя адносіны.
П. сваёй знешнасцю.
4. перан., каго (што). Стаць для каго-н. заманлівым, прыемным.
Яго прывабіла добрая пасада.
|| незак. прыва́бліваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прыва́бліванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
узя́ць, вазьму́, во́зьмеш, во́зьме; узя́ў, узяла́, -ло́; вазьмі́; узя́ты; зак.
1. гл. браць.
2. каго (што). Арыштаваць (разм.).
3. Ужыв. ў спалучэнні са злучнікамі «ды» і «дый» або «ды і» і іншым дзеясловам пры абазначэнні нечаканага, раптоўнага дзеяння (разм.).
А я вазьму ды (дый) скажу.
Узяў ды і кінуў усё тут.
У. і (ды, дый) паехаць.
4. Загадны лад і інфінітыў, звычайна ў спалучэнні з «хоць», «хоць бы», ужыв. пры прапанове звярнуць на што-н. увагу (разм.).
Вазьміце (або ўзяць) хоць бы гэты выпадак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
інварыя́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. (спец.). Велічыня, што застаецца нязменнай пры тых або іншых пераўтварэннях.
2. У мовазнаўстве: адзінка, якая заключае ў сабе асноўныя прыметы сваіх канкрэтных рэалізацый.
Семантычны і.
|| прым. інварыя́нтны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
кадзі́ла, -а, мн. -ы, -дзіл, н.
Металічная пасудзіна на ланцужках, у якой у час набажэнства курыцца ладан або іншыя пахучыя рэчывы.
◊
Раздзьмуць кадзіла — падняць шум вакол якой-н. справы, учынку і пад.
|| прым. кадзі́льны, -ая, -ае.
К. дым.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
канва́, -ы́, ж.
1. Рэдкая сятчатая баваўняная або льняная тканіна, якая служыць асновай для вышыўкі крыжам па клетках.
Вышываць па канве.
2. перан. Аснова чаго-н.
Сюжэтная к. рамана.
Храналагічная к.
|| прым. канво́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
кансалідава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; -дава́ны; зак. і незак., што.
1. З’яднаць (яднаць), згуртаваць (згуртоўваць) (кніжн.).
К. сілы змагароў за незалежнасць.
2. Ператварыць (ператвараць) кароткатэрміновыя даўгавыя абавязацельствы ў доўгатэрміновыя або бестэрміновыя (спец.).
К. пазыку.
|| наз. кансаліда́цыя, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
канчатко́вы, -ая, -ае.
1. Які не будзе больш пераглядацца, змяняцца; беспаваротны.
Канчатковае заключэнне камісіі.
Канчатковае рашэнне.
2. Які з’яўляецца вынікам, завяршэннем або ажыццяўленнем чаго-н.
К. прадукт.
К. вынік.
Канчатковая мэта.
3. Поўны, даведзены да канца.
Канчатковая перамога.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
падва́жнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Прыстасаванне ў паравых і інш. машынах у выглядзе стрыжня для рэгуліроўкі сілы або хуткасці руху чаго-н., рычаг.
2. Тоўстая жэрдка, пры дапамозе якой прыпадымаюць цяжары; вагар.
|| прым. падва́жнікавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)