уто́чванне 1, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. уточваць ​1 — утачыць ​1.

уто́чванне 2, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. уточваць ​2 — утачыць ​2.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

rsprung

m -(e)s, -sprünge пахо́джанне, выто́кі, пача́ткі

sinem ~(e) nach — паво́дле свайго́ пахо́джання

sinen ~ aus etw. (D) nhmen* — пахо́дзіць [выцяка́ць, браць свой пача́так] з чаго́-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

АЙМАРА́,

індзейскі народ у Балівіі, Перу і Чылі. Агульная колькасць 2,2 млн. чал. (1987). Мова аймара. Паводле веравызнання католікі.

т. 1, с. 176

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АМХА́РА

(саманазва амара),

народ у Эфіопіі. 18,16 млн. чал. (1987). Гавораць на амхарскай мове. Паводле рэлігіі пераважна хрысціяне-монафісіты.

т. 1, с. 329

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

брудэрша́фт

(ням. Brüderschaft = братэрства);

піць на б. — замацоўваць сяброўства па застольнаму звычаю, паводле якога двое ўдзельнікаў адначасова п’юць свае чаркі, цалуюцца і пераходзяць на «ты».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дыскрэцы́йны

(фр. discrétionnaire, ад лац. discretio = адрозненне)

які залежыць ад асабістага меркавання;

д-ая ўлада — права службовай асобы або дзяржаўнага органа дзейнічаць паводле свайго меркавання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

маргані́зм

[ад англ. T. Morgan = прозвішча амер. біёлага (1866—1945)]

кірунак у генетыцы, паводле якога крыніцай зменнасці арганізмаў з’яўляюцца мутацыі генаў або змены іх становішча.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

эгацэнтры́зм

(ад лац. ego = я + цэнтр)

1) суб’ектыўна-ідэалістычны філасофскі і маральны прынцып, паводле якога індывідуум лічыцца цэнтрам Сусвету;

2) крайняя форма праяўлення эгаізму, індывідуалізму.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

геапалі́тыка

[ад гр. ge = Зямля + politike (techne) = уменне кіраваць дзяржавай]

палітычная канцэпцыя, паводле якой палітыка дзяржаў (галоўным чынам знешняя) вызначаецца геаграфічнымі фактарамі (тэрытарыяльным становішчам краіны, прыроднымі рэсурсамі, кліматам і г. д.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ВОДАКАРЫСТА́ННЕ,

карыстанне водамі (воднымі аб’ектамі) для забеспячэння патрэб насельніцтва і гаспадаркі.

У заканадаўстве Рэспублікі Беларусь адрозніваецца водакарыстанне: паводле мэт — гасп.-пітное, прамысл., с.-г., транспартнае, энергет. і інш.; паводле спосабаў карыстання — забор вады з крыніцы без вяртання ў водны аб’ект (водазабеспячэнне, водаспажыванне), з вяртаннем (гідраэнергетыка і інш.), без адбору вады (суднаходства, рыбагадоўля, гадоўля вадаплаўных птушак), а таксама для скідвання сцёкавых вод; паводле тэхн. умоў — агульнае, без выкарыстання гідратэхн. збудаванняў і абсталявання, і спец., з выкарыстаннем іх; паводле ўмоў перадачы водных аб’ектаў у карыстанне — сумеснае (калі водным аб’ектам карыстаецца некалькі арг-цый ці асоб) і адасобленае (калі крыніца вады замацавана за пэўнай арг-цыяй або асобай); паводле характару выкарыстання вады — як рэчыва з пэўнымі якасцямі, як масы і энергет. патэнцыялу, як асяроддзя жыцця; паводле падстаў узнікнення права водакарыстання — першаснае, калі водны аб’ект даецца ў карыстанне непасрэдна дзяржавай, і другаснае, калі даецца першым водакарыстальнікам. З улікам гэтай класіфікацыі вызначаюцца прававы рэжым розных аб’ектаў, права і абавязкі водакарыстальнікаў. Напр., агульнае водакарыстанне (купанне, вадапой жывёлы і інш.) ажыццяўляецца бясплатна і, як правіла, без дазволу дзярж. органаў; для спец. водакарыстання ва ўсіх выпадках патрабуецца папярэдні дазвол дзярж. органаў, у шэрагу выпадкаў яно можа быць платнае. Невыкананне пэўных патрабаванняў правіл водакарыстання цягне за сабой дысцыплінарную, крымін., адм. адказнасць. Парадак памежнага водакарыстання рэгулюецца міждзярж. дагаворамі і пагадненнямі.

А.М.Макарэвіч.

т. 4, с. 248

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)