Пражані́на ’ежа, прыгатаваная з тушанага мяса і сала, падкалочаная мукой, або без мукі’ (ТСБМ, Касп., Мік., Шн. 3), ’што-небудзь смажанае ў густым соусе’ (Мядзв.), пражо́нка, пряжо́нка ’смажанае сала’ (Мат. Маг.), ’каласы, смажаныя на агні’ (Мат. Гом.) ’мачанка’ (Шатал.), пражэ́ня ’просты сялянскі соус’ (Нас.). Рус.пря́женик ’выраб з цеста, смажаны ў масле’, пря́женица ’яечня на патэльні або ў латку’, укр.пря́жанка ’адтопленае малако’, пряже́ня ’яечня з малаком’, польск.prażucha ’ежа з запаранай грачанай або жытняй мукі з салам’, чэш.praženka ’запраўлены суп’. Да пра́жыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разбазу́ліць, разбязу́ліць ’распесціць’ (Арх. Федар., Сцяшк. Сл.; ваўк., рагач., Сл. ПЗБ), разбазу́ліцца ’раздурэцца’, ’панадзіцца, звыкнуцца’ (гродз., ваўк., Сл. ПЗБ; Нас.), разбазу́лены ’распусны, разбэшчаны’ (Сцяшк. Сл.); параўн. рус.смал.разбезу́литься ’разбалавацца, раздурэцца’, што да базу́лить ’балаваць каго-небудзь’, базу́льнік, базу́ла ’свавольнік’. Здавальняючая этымалогія зыходнага *базуліць адсутнічае, параўн. бязула ’гультай’, (< без + ул‑), гл. ЭСБМ, 1, 437. Няпэўна. Магчыма, роднасныя з рус.дыял.базли́ть ’крычаць’, базло́ ’крыкун’, ’злы чалавек, падманшчык’, ’горла’, этымалогія якіх няясная. Сюды ж і разбазы́ляць ’разпесціць, раздурыць’ (Янк. Мат.). Магчыма, гэта запазычанне з літ.bỹzulioti ’зыкаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ста́чына ‘складчына’ (ТС). Відаць, да ста́чьщь (гл.); менш верагодна ад стачы́ць ‘злучыць, прылучыць’, што да тачыць ‘далучаць’, гл.
Стачы́на ‘жывёліна ў статку’ (ТС), ‘усё хатняе рыззё, гаспадарчае начынне і рабочая жывёла’ (дзісн., Яшк. Мясц.), ‘хатняя жывёла без птушкі, сабак і катоў’ (Нік. Очерки), статчы́на ‘адна асобная жывёліна’ (Ласт.), стачы́ніна ‘тс’ (Касп.). Утворана ад статак (гл.) або ад прасл.дыял.*stoka ‘набытак; маёмасць; жывёла’ (Коннава, ОЛА, Исследов., 1972, 88–89), паводле Скока (3, 450), поствербальнага ўтварэння ў паўднёваславянскіх мовах ад дзеяслова тыпу серб.-харв.steći ‘здабыць, атрымаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сухале́снік ’брызгліна, Euonymus europaea L.’ (гродз., Кіс.). Несумненна, звязаны з сухале́с ’сухія дрэвы ў лесе’, сухале́ссе ’сухі хваёвы лес (без забалаццяў)’ (Янк. 3.), сухолес́ок ’сухое месца, грудок’ (люб., Сл. ПЗБ), сухо́лесок ’сухое месца сярод балота, парослае лесам’, сухоле́сок ’лісцевы лес на роўным ці ўзвышаным месцы’ (палес., Талстой, Геогр.), што да сухі і лес, гл. Матывацыя назвы расліны няясная (Янышкава, Этимология–1985, 46), магчыма, паводле месца, дзе часцей за ўсё сустракаецца, або ў выніку збліжэння з сухалі́снік, назвай расліны (?), пераклад рус.сухоли́стник (Некр. і Байк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Víertel
n -s, -
1) чвэрць, чвэ́ртак, чацвёртая ча́стка
es ist (ein) ~ (auf) acht (Uhr) — за́раз чвэрць во́сьмай
es ist (ein) ~ vor acht (Uhr) — без чвэ́рці во́сем
2) кварта́л, раён (горада)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
платфо́рма
(фр. plate-forme = плоская форма)
1) роўная пляцоўка на чыгуначнай станцыі для пасадкі людзей у вагоны, пагрузкі;
2) таварны вагон без даху з нізкімі бартамі;
3) геал. адна з глыбінных структур зямной кары, якой уласціва малая інтэнсіўнасць тэктанічных рухаў (параўн.геасінклінальў;
4) праграма дзеянняў якой-н. партыі, групы, арганізацыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
pokrycie
pokryci|e
н.
1. пакрыццё;
~e dachu — пакрыццё даху;
2. абіўка;
~e mebli — абіўка мэблі;
3.бух. пакрыццё;
czek bez ~a — чэк без пакрыцця;
słowa bez ~a перан. пустыя словы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
gorzki
gorzk|i
1. горкі;
~a kawa — кава без цукру;
2. горкі; журботны; цяжкі; непрыемны; балючы;
3. ~a ж. гарэлка;
~a sól хім. англійская соль;
~a wódka! — горка! (вокліч на вяселлі)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
бессмы́сленнонареч.
1. бяссэ́нсава, бяссэ́нсна, бессэнсо́ўна; недарэ́чна; бязглу́зда; неразу́мна; без сэ́нсу; в сочетаниях с неопр. наклонением глагола, имеющих значение «нет смысла», переводится оборотом няма сэнсу;