Verbum

панато́чваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. што. Натачыць, навастрыць усё, многае.

П. нажы.

2. чаго. Вытачыць на станку вялікую колькасць чаго-н.

П. верацён.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), чаго. Нагрызці вялікую колькасць чаго-н. (пра грызуноў, насякомых).

Мышы панаточвалі саломы.

прада́жны, -ая, -ае.

1. гл. продаж.

2. Прызначаны для продажу.

Прадажная рэч.

3. Пра цану, вартасць: які бярэцца пры продажы.

Прадажная цана тавару.

4. Які за грошы, за подкуп здольны да ганебных учынкаў.

П. чалавек.

Прадажнае пяро (перан.)

|| наз. прада́жнасць, -і, ж. (да 4 знач.).

прыгажо́сць, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. Сукупнасць якасцей, што прыносяць асалоду позірку, слыху; усё прыгожае, чароўнае.

Горад выключнай прыгажосці.

Вызначацца прыгажосцю.

2. мн. Прыгожыя, чароўныя мясціны.

Прыгажосці прыроды.

3. толькі Н. Пра што-н. прыемнае, што прыносіць задавальненне (разм.).

Надыхаліся лясным паветрам, адпачылі.

П.!

прыкі́нуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -нься; зак. (разм.).

1. кім-чым. Тое, што і прытварыцца.

П. хворым.

Прыкінуўся, што нічога неразумее.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раптоўна наступіць, прыстаць (пра хваробу).

Вогнік прыкінуўся.

|| незак. прыкіда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і прыкі́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.

пясня́р, песняра́, мн. песняры́, песняро́ў, м. (паэт.).

1. Пра народнага паэта, вершы якога перакладаюцца на музыку, становяцца песнямі.

Народны п.

2. перан., чаго. Той, хто апявае што-н. (кніжн.).

П. рэвалюцыі.

|| ж. пясня́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.

|| прым. пясня́рскі, -ая, -ае.

разве́зці², -вязу́, -вязе́ш, -вязе́; -вязём, -везяце́, -вязу́ць; -вёз, -ве́зла; -вязі́; -ве́зены; зак. (разм.).

1. безас., каго (што). Прывесці ў стан знямогі.

Ад духаты яго развезла.

2. безас., што. Пра дарогу: зрабіць цяжкапраходнай, малапрыдатнай для язды.

Дарогу развезла, не праехаць.

|| незак. разво́зіць, -во́жу, -во́зіш, -во́зіць.

разе́ц, -зца́, мн. -зцы́, -зцо́ў, м.

1. Рэжучы інструмент для апрацоўкі металу, дрэва і іншых цвёрдых матэрыялаў.

Р. скульптара.

2. Пярэдні парны зуб плоскай формы.

Сківіца мае чатыры разцы.

3. перан. Пра майстэрства, манеру, стыль скульптара.

Адразу бачны р. мастака.

|| прым. разцо́вы, -ая, -ае.

разле́злы, -ая, -ае (разм.).

1. Які падраўся, пранасіўся, разваліўся (пра адзенне, тканіну і пад.).

Р. мех.

Чаравікі мелі р. выгляд.

2. Вельмі прамоклы, размоклы; раскіслы.

Разлезлая папера.

3. Які страціў фігуру, празмерна растаўсцеўшы; распоўзлы.

Яго постаць здавалася нейкай бясформеннай, разлезлай.

|| наз. разле́зласць, -і, ж.

рай, ра́ю, м.

1. Паводле рэлігійнага вучэння: месца, дзе знаходзяць шчаслівае існаванне душы праведнікаў пасля іх смерці.

Рад бы ў р., ды грахі не пускаюць (прымаўка).

2. перан. Наогул пра добрыя жыццёвыя ўмовы; прыгожую мясцовасць.

Тут проста р., а не жыццё.

|| прым. ра́йскі, -ая, -ае.

рассялі́цца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -се́ліцца; -се́лімся, -се́ліцеся, -се́ляцца; зак.

1. Пасяліцца ў розных месцах.

Р. на беразе возера.

2. Пасяліцца асобна (пра тых, хто жыў разам).

У хаце цесна, р. трэба.

|| незак. рассяля́цца, -я́ецца; -я́емся, -я́ецеся, -я́юцца.

|| наз. рассяле́нне, -я, н.