фільтр, ‑а, м.
Прыстасаванне або рэчыва для ачысткі вадкасцей або газаў ад непатрэбных прымесей. Фільтр процівагаза. Пясочны фільтр. Цыгарэты з фільтрам. // Спец. Прыбор для затрымкі пэўных прамянёў і пад. Электрычны фільтр. Акустычны фільтр.
[Фр. filtre ад лац. filtrum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ра́кі мн. л. ’лапці’ (Бяльк.). Магчыма, з-за “растапыранасці” па знешняму выгляду, да рак 1 (гл.).
Ракі́ мн. л. прыстасаванне для ўмацавання вясла’ (іўеў., Сл. ПЗБ). Відавочна, дадзенае прыстасаванне мае форму развілкі, у якую ўкладаецца вясло. Параўн. да гэтага рак 1 (гл.). Акцэнтуацыя характэрна для літоўска-беларускага моўнага сумежжа, дзе назіраецца зрух націску на адзін склад (параўн. выдра́, куры́ца і інш.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляскотка ’прыстасаванне, пры дапамозе якога ўтвараецца дробны, перарывісты стук, бразготка’ (ТСБМ). Да леската́ць (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко, Афікс. наз., 62.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сядзёлка ’падсядзёлак, кульбачка’ (ТСБМ, Бяльк., Сл. ПЗБ), сядзёлак ’тс’ (Сл. ПЗБ), седзёлка (siedziołka) ’прыстасаванне для лепшага ўмацавання аглоблі’ (Маш.). Гл. сядло.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
reader [ˈri:də] n.
1. чыта́ч;
He is not much of a reader. Ён мала чытае.
2. хрэстама́тыя; кні́га для чыта́ння
3. Reader дацэ́нт;
Reader in English Literature дацэ́нт ка́федры англі́йскай літарату́ры
4. comput. счы́твальнае прыстасава́нне; прагра́ма счы́твання
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ле́свіца, -ы, мн. -ы, -віц, ж.
1. Збудаванне ў выглядзе рада прыступак для пад’ёму і спуску.
Пажарная л.
2. Пераноснае прыстасаванне для пад’ёму і спуску; драбіны.
3. перан. Паслядоўнае размяшчэнне па ўзыходзячай лініі (прадметаў, асоб і пад.).
Іерархічная л.
|| памянш. ле́свічка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. ле́свічны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
паплаво́к¹, -лаўка́, мн. -лаўкі́, -лаўко́ў, м.
1. Лёгкі плаваючы прадмет, які прымацоўваецца да лёскі, да сеткі або трымаецца на якары.
П. вудачкі.
П. невада.
2. Прыстасаванне, якое выкарыстоўваецца для надання плывучасці чаму-н. (від лодкі, прагумаваны мех, надзьмуты ветрам і пад.).
Мост на паплаўках.
|| прым. паплаво́чны, -ая, -ае і паплаўко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
стабіліза́тар, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
1. Прыбор, прыстасаванне для надання ўстойлівасці, пастаяннага становішча чаму-н. (у лятальных апаратах, на суднах і пад.), для стабілізацыі якога-н. працэсу.
С. лятальнага апарата.
С. току.
2. Рэчыва, якое затрымлівае працэс змянення якога-н. іншага рэчыва, саставу.
С. выбуховых рэчываў.
|| прым. стабіліза́тарны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
то́рмаз, -а і -у, мн. тармазы́, -о́ў, м.
1. -а. Прыстасаванне для спынення або запавольвання руху машыны, цягніка і пад.
Аўтаматычны т.
Заскрыпелі тармазы, і машына спынілася.
2. -у, перан. Перашкода ў развіцці чаго-н.
Т. у рабоце.
|| прым. тармазны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.) і то́рмазны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
брэ́мсберг, ‑а, м.
1. Прыстасаванне для спуску грузаў па нахіленай плоскасці; механізаваны скат.
2. У горнай справе — падземная нахіленая горная вырабатка, прызначаная для спуску ў ваганетках або канвеерам карысных выкапняў на ніжэйшы гарызонт; спуск.
[Ням. Bremsberg.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)