ідэагра́фія
(ад гр. idea = паняцце + -графія)
пісьмо пры дапамозе ідэаграм, калі знак абазначае цэлае паняцце, напр. кітайскае іерагліфічнае пісьмо, матэматычныя лічбы і знакі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кадуцэ́й
(лац. caduceus)
1) жазло бога Меркурыя, абвітае дзвюма змеямі, як сімвал міру ў старажытнарымскай міфалогіі;
2) жазло антычных паслоў як знак недатыкальнасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
prostration
[prɑ:sˈtreɪʃən]
n.
1) ляжа́ньне ні́цма (прыні́жана або́ на знак паша́ны), прастра́цыя f
2) зьнямо́жаньне n. (фізы́чнае ці духо́ўнае)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
но́та1
(лац. nota = знак, заўвага)
1) умоўны графічны знак для абазначэння музычнага гуку, а таксама сам гэты гук;
2) мн. музычны твор у нотным запісе (напр. папка з нотамі);
3) перан. тон гаворкі, у якім выражаецца пэўнае пачуццё (напр. н. незадавальнення).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
раздзяля́льны
1. téilend, trénnend; Schéide-; Trénnungs-; Téilungs-;
раздзяля́льны знак грам Trénnungszeichen n -s, -;
2. грам, філас áusschließend, disjunktív;
раздзяля́льны злу́чнік disjunktíve Konjunktión
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
саба́чка м
1. памянш Hündchen n -s, -;
2. тэх Klínke f -, -n, Spérrhaken m -s, -;
3. камп (знак @ At [ɛt]); гл слімак 3.
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
piętno
н.
1. перан. гіст. кляймо; адбітак; знак;
odcisnąć na kim/czym swoje piętno — пакласці свой адбітак на кім/чым;
piętno zbrodni перан. кляймо злачынства;
2. (на скуры) пляма, радзімы знак, радзімка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
назна́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.
1. каго (што). Прызначыць на якую-н. пасаду, працу.
Н. загадчыкам кафедры.
2. што. Намеціць, вызначыць тэрмін.
Н. сустрэчу на вечар.
3. што. Устанавіць (зарплату, пенсію і пад.).
Н. пенсію.
4. што. Прысудзіць (у якой-н. гульні).
Н. штрафны ўдар.
5. што. Паставіць знак, пазначыць меткай.
Н. дрэвы на высечку.
|| незак. назнача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. назначэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
адмахну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. Узмахам адагнаць ад сябе каго-, што-н.
А. ад мух.
2. Махнуць рукой у знак пратэсту, нязгоды з чым-н.
3. перан. Адмовіцца рабіць што-н., не жадаючы разабрацца ў справе (разм.).
А. ад таго, што было.
А. ад вырашэння пытанняў.
|| незак. адма́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
А. рукамі і нагамі (наадрэз адмаўляцца ад каго-, чаго-н.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Ве́ха 1 ’знакі з лапак елкі, якімі ўзімку даказваюць дарогу’ (Сцяшк. МГ). Да вяха́ 1 (гл.).
Ве́ха 2 ’цыкута’ (лоеў., Мат. Гом.). Да вяха́ 2 (гл.).
Ве́ха 3 ’вехаць’ (светлаг., Мат. Гом.). Да вяха́ 3 (гл.).
Ве́ха 4 ’пладаносная частка сцябла проса’ (рэч., Мат. Гом.). Да вяха́ 4 (гл.).
Ве́ха 5 ’камета’ (Мат.), укр. віха́ ’тс’, бук. ві́ха (уст., рэдк.) ’прадвесце’, рус. сіб. веха́ ’вестка, навіна, паведамленне’. Да вяха́ 1 ’знак з саломы, галінак, жэрдкі, які папярэджвае аб чым-небудзь’. Тут адбыўся семантычны перанос: ’папераджальны, паведамляльны знак’ → ’прадвесце чаго-небудзь, напр., вайны’. Гэтаму дапамагае і знешняя форма: вяха часам выглядае, як мятла, бо замест саломы на шост надзяваюць дзяркач; параўн. укр. мітла́ ’камета’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)