Матылі́ ’смажаная бульба’ (Вешт.). Не зусім ясна. Магчыма, паводле падабенства па колеру: жаўтавата-карычневыя падгарэлыя скрыгалікі бульбы падобныя да крылаў матылька.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бо́льшасць. Паводле Крэмкі (Гіст. мовы, 2, 124), гэта няпоўная калька (яшчэ дакастрычніцкага перыяду) з рус. мовы (большинство́). Параўн. і ўкр. бі́льшість.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вершнячкі́ мн. л. ’верхнія фіранкі’ (Мат. Гом.) утворана ў выніку пераносу значэння паводле сумежнасці; параўн. вяршні́к ’верхні вушак у акне’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́давалкі ’тонкія жэрдкі наверсе плыта’ (барыс, JP, 54, 1–2, 29). Паводле Бяднарчука (тамсама), ад падвабіць ’падкласці’, гл. падвагі, падвапіна ’падруба’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пісу́н ’пісака’ (Бяльк.). Да пісаць (гл.). Аб суф. ‑ун са значэннем асоб паводле ўласцівага ім дзеяння гл., Сцяцко (Афікс. наз., 68).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разне́слух ’найвялікшы неслух’ (Нас.). Паводле Карскага (2–3, 90), ад не́слух (гл.) з прыслоўем раз (гл. раз-), што надае ўзмацняльнае значэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Серыкі ‘стрэлкі звычайныя, Capsella bursa pastoris L.’ (Кіс.). Няясна. Відаць, паводле колеру (гл. серы). Параўн. украінскую назву гэтай жа расліны: сірыкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сяміру́чка ’каса паводле памеру’ (Мат. Гом.), ’назва касы на сем далоней’ (Сцяшк. Сл.). Да сем (гл.), параўн. сямёрка ’тс’, гл. сямёра.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тру́бнік (лугавы) ‘сон лугавы, Pulsatilla Adans. pratensis Mill.’ (Бейл.). Названы паводле трубкападобнага сцябла; адносна народнай сімволікі расліны гл. Коласава, Лексика, 32.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
торг 1, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. таргаваць (у 1 знач.).
2. Дзеянне паводле знач. дзеясл. таргавацца. // Здзелка. Цяпер уся тая іхняя размова нагадвала Анатолю ганебны торг, у час якога Ліля дамагалася выставіць сябе і прынізіць яго. Асіпенка.
3. Уст. Базар, рынак; месца гандлю. Людзі не помняць такога торгу, такога кірмашу, які быў у той .. дзень. Пестрак. Паспееш з казамі на торг. Прыказка.
4. звычайна мн. (таргі́, ‑оў). Уст. Публічны продаж якой‑н. маёмасці, рэчаў, якія дастаюцца таму, хто прапаноўвае больш высокую цану; аўкцыён. Публічныя таргі. □ Сенажаці прадаваліся з таргоў. Нікановіч. // Спаборны парадак здачы падрадаў і паставак таму, хто прапаноўвае ўмовы, найбольш прыдатныя казне. Таргі на пастаўку лесу.
торг 2, выкл. у знач. вык.
Разм. Ужываецца паводле знач. дзеясл. торгаць і торгацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)