Лісці́цца ’падлізвацца, лашчыцца’ (ТС). Кантамінацыя лексем ліс і ⁺льсціцца (пры існаванні рус. льстить), якое з lьstiti (sę) < lьstь < ст.-герм., гоц. lists ’хітрасць’, laisjan ’вучыць’ (гл. Фасмер, 2, 487). Параўн. таксама ліслі́вы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мурэна ’марская рыба Murena helena L.’ (ТСБМ). Кніжнае запазычанне з рус. мурена, якое з ням. Muräne < лац. muraena < ст.-грэч. μύραινα < ст.-грэч. μῡρος ’марскі вугор’ (Махэк, ZfslPh, 18, 55; Фасмер, 3, 12).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Не́туці ’няма’ (Касп., в.-дзв., расон., шум., Сл. ПЗБ), рус. нетути, нетуть ’тс’. Да нет (нету), ‑ці (‑ти, ‑ть), першапачаткова форма dat. ethicus 2‑й ас. адз. л. асабовага займенніка (Фасмер, 3, 67).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паля́не ’ўсходнеславянскае племянное аб’яднанне’ (ТСБМ). Рус. поля́не, ст.-рус. полянинъ, мн. л. поляне, польск. polanie — назва племені ў Вялікапольшчы. Ад pole з суф. ‑an‑in‑ (параўн. SP, 1, 130) (гл. Фасмер, 3, 322).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паўлі́н ’стракатая птушка з веерападобным хвастом, Pavo cristatus’ (ТСБМ). З рус. мовы, у якой павлин з с.-н.-ням. paw(e)lûn ’тс’ (Фасмер, 3, 182). Звычайна больш пашыранай з’яўляецца назва па́ва (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паўната́ ’таўшчыня, сытасць’, ’дастатковая ступень, колькасць чаго-н.’ (ТСБМ), ’поўня’ (Ян.). Укр. повно́та, рус. полнота́, балг. пълнота́. Са ст.-слав. плънота. Аналагічна ст.-в.-ням. fullida, ст.-інд. pūrṇatā ’тс’ (Фасмер, 3, 312).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пек ’густое вязкае або цвёрдае рэчыва чорнага колеру, якое застаецца пасля перагонкі дзёгцю або смалы’ (ТСБМ). З рус. пек смала, дзёгаць’, якое (у пач. XVIII ст.) з гал. pek ’смала’ (Фасмер, 3, 226).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пле́вень ’погань, нечысць, якая ўсё знішчае, з’ядае’ (ТС). Можна дапусціць, што гэта — абстрагаванае ц.-слав. плпвель, якое са ст.-слав. плъвсль < прасл. *pelvelъ < *pelva, *pehi (Персаў Beiti’., 805; Фасмер, 3, 277). Гл. палоць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́счырк ’завітушка на пісьме, звычайна ў канцы слова або чыйго-небудзь подпісу’, ’след бліскавіцы, рэактыўнага самалёта’ (ТСБМ). З рус. росчерк, якое з раз‑/рос‑ і черкну́ть/черкать < черта́ (Гараеў, 413; Фасмер, 4, 344).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сала́ка ’дробная марская рыба сямейства селядцоў’ (ТСБМ). З рус. сала́ка, дзе таксама сала́га, салаку́ша; запазычанне з фін. salakka ’рыба Alburnus lucidus’, эст. salakas. Гл. Фасмер, 3, 549; Мызнікаў, Рус. гов. Обон., 191–192.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)