гідрала́зы
(ад гр. hydor = вада)
клас ферментаў, якія запавольваюць або паскараюць працэсы гідралітычнага (гл. гідроліз) расшчаплення складаных арганічных рэчываў у арганізмах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гідра́нт
(ад гр. hydor = вада)
водаразборная калонка або кран, якія ўстанаўліваюцца на водаразборнай лініі для палівання вуліц, тушэння пажараў і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
вадасцёк, ‑а, м.
1. Пакатае месца, па якім сцякае вада. // Прыстасаванне для сцёку вады (труба, жолаб).
2. Сістэма канаў, рышткоў, труб для адвядзення каналізацыйнай, грунтавой вады з населеных месц у прыродныя вадаёмы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запе́ніцца 1, ‑ніцца; зак.
Пакрыцца пенай. Вада састоялася, запенілася і цяпер.. як зацярушаная белым макавым зернем. Пташнікаў. [Мядзведзь] запеніўся ўвесь І гарою жывой Ломіць, крышыць кусты. Бядуля.
запе́ніцца 2, ‑ніцца; зак.
Пачаць пеніцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утрамбава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад утрамбаваць.
2. у знач. прым. Шчыльны, гладкі, убіты. Шафёр гнаў машыну па беразе, проста па ўтрамбаваным пяску, па прыбойных лужынах — аж разляталася вада. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шыракалі́сты, ‑ая, ‑ае.
Які мае шырокае лісце. Пад шыракалістымі клёнамі, на лаўцы, насупраць будынка Музея Янкі Купалы, сядзяць старажылы-мінчане. Хведаровіч. Там, дзе вада спадала, прабівалася і жаўцела буйная шыракалістая лотаць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ватэрпо́ла
(англ. water-polo, ад water = вада + polo = пола)
спартыўная камандная гульня ў мяч на вадзе; воднае пола.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
гідратэрапі́я
(ад гр. hydor = вада + therapeia = лячэнне)
прымяненне вады з лячэбнай мэтай у выглядзе ваннаў, душаў, абліванняў; водалячэнне.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Тапі́ла, топі́ло ’невялікі вадаём, у якім летам вада не высыхае’ (лун., Шатал.), ’невялікі прыродны вадаём’ (бабр., ЛА, 2), ’багна’ (Мат. Гом.), ’вадзяное месца на лузе’ (Мат. Маг.), ’топкае месца на балоце; твань’ (бабр., рэч., ЛА, 5), ’гразкае месца’ (ТС), ’вадаём са стаячай вадой; ставок’ (рагач., Сл. ПЗБ, Мат. Гом.), ’прорва’ (лун., ЛА, 5), тапі́лы ’багна, твань’ (пруж., Сл. ПЗБ), то́піла ’багна’ (рас., Шатал.). Параўн. укр. топи́ло ’лажбіна з вадой, куды сцякае вясенняя вада; карставы правал, дзірка, куды сцякае вада’. Адносна распаўсюджання, семантыкі і паходжання гл. Талстой, Геогр., 169, 243 (рэканструюе ўсх.-слав. *topilo). Казлова (БЛ, 21, 63) параўноўвае з балг. дыял. топи́ло ’сажалка ці месца ў рацэ, дзе мочаць каноплі’, макед. топило ’тс’ і ўзводзіць усе формы да прасл. *topidlo, звязанага з *topiti, гл. тапіць 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бо́ўтацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак. (разм.).
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Плюхацца з аднаго боку ў другі (пра вадкасць у пасудзіне).
Боўтаецца вада ў біклазе.
2. Рухацца ў вадзе ў розных напрамках.
Б. ў рэчцы.
3. Шукаць што-н. у якой-н. вадкасці, страве лыжкай ці чым-н. іншым.
Б. лыжкай у місцы.
|| наз. бо́ўтанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)