Verbum

анлайнавы слоўнік

side

[saɪd]

1) бок бо́ка і бо́ку; pl. бакі́, радзе́й бо́кі

а) at the side (of the house) — збо́ку (до́ма)

б) from all sides — з усі́х бако́ў

в) from side to side — з бо́ку на бок

2) бок -у m., паве́рхня f.

the sides of a square — бакі́ квадра́та

Write only on one side of the paper — Пішы́ то́лькі на адны́м баку́ папе́ры

the right (wrong) side of the cloth — пра́вы (ле́вы) бок ткані́ны

3) ча́стка f.

the east side of a city — усхо́дняя ча́стка го́раду

4) бок -а m. (ча́стка це́ла чалаве́ка або́ жывёліны)

a pain in one’s side — боль у баку́

5) схон, бок -у m.

side of a hill — схо́н узго́рка

6) бе́раг ракі́

7) сьце́нка f., борт -а m.

8) бок -у m. (у спо́рце, спрэ́чцы)

а) Both sides are ready for the contest — Або́два бакі гато́выя да спабо́рніцтва

б) to come over to someone’s side — перайсьці́ на не́чый бок

9) лі́нія, радня́ f.

uncle on my mother’s side — дзя́дзька з бо́ку ма́ці

adj.

1) бакавы́

2) другара́дны

a side issue — другара́днае пыта́ньне

•

- by one’s side

- side by side

- side with

- split one’s sides

- take sides

- on the side

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Séite

f -, -n

1) бок (дома, манеты і г.д.)

die réchte ~ des Stóffes — до́бры [пра́вы] бок матэ́рыі

~ an ~ — по́бач, по́плеч

an j-s ~ géhen* — ісці́ по́плеч з кім-н.

sich (D) vor Láchen die ~n hálten* — смяя́цца да ўпа́ду

ihm kann níemand an die ~ gestéllt wérden — з ім ніхто́ не мо́жа параўна́цца

sich auf die fáule ~ légen — разм. ленава́цца, ло́дарнічаць

2) бок, накіру́нак

von állen ~n — з усі́х бако́ў

von der ~ her — з бо́ку

er hat sich etwas auf die ~ gelégt — у яго́ ёсць не́йкія зберажэ́нні

3) бок (характару, пытання і г.д.)

j-n von der bésten ~ kénnen* — ве́даць каго́-н. з ле́пшага бо́ку

4) бок (які дамаўляецца, непрыяцельскі)

ich von méiner ~ — я са свайго́ бо́ку, што даты́чыцца мяне́

auf séine ~ bríngen* — прыцягну́ць на свой бок

5) бок (лінія радства)

von mütterlicher ~ — з бо́ку ма́ці

6) старо́нка (кнігі, жыцця і да т.п.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

аго́нь (род. агню́) м.

1. в разн. знач. ого́нь;

згарэ́ць у агні́ — сгоре́ть в огне́;

агні́ го́рада — огни́ го́рода;

сігна́льныя агні́ — сигна́льные огни́;

артылеры́йскі а. — артиллери́йский ого́нь;

а. па во́рагу! — ого́нь по врагу́!;

хло́пец — а.! — па́рень — ого́нь!

2. костёр, огни́ще ср.;

раскла́сці а. — развести́ костёр;

○ анто́наў а. — анто́нов ого́нь;

бенга́льскі а. — бенга́льский ого́нь;

ве́чны а. — ве́чный ого́нь;

праметэ́еў а. — промете́ев ого́нь;

бе́глы а. — воен. бе́глый ого́нь;

кінжа́льны а. — воен. кинжа́льный ого́нь;

адкры́ць а. — откры́ть ого́нь;

лі́нія агню́ — ли́ния огня́;

сустрэ́чны а. — встре́чный ого́нь;

перакрыжава́ны а. — воен. перекрёстный ого́нь;

вартавы́я агні́ — сторожевы́е огни́;

загараджа́льны а. — загради́тельный ого́нь;

шчы́льны а. — воен. пло́тный ого́нь;

◊ агнём і мячо́м — огнём и мечо́м;

а. яго́ ве́дае — ле́ший его́ зна́ет;

бая́цца як агню́ — боя́ться как огня́;

днём з агнём не знайсці́ — днём с огнём не найти́;

жартава́ць (гуля́ць) з агнём — шути́ть (игра́ть) с огнём;

з агню́ ды ў по́лымя — из огня́ да в по́лымя;

як скура́т на агні́ кру́ціцца — ужо́м извива́ется;

падлі́ць ма́сла ў а. — подли́ть ма́сла в ого́нь;

пусці́ць з агнём — преда́ть огню́;

адда́ць агню́ і мячу́ — преда́ть огню́ и мечу́;

памі́ж двух агнёў — ме́жду двух огне́й;

прайсці́ а., ваду́ і ме́дныя тру́бы — пройти́ ого́нь, во́ду и ме́дные тру́бы;

дастава́ць кашта́ны з агню́ — таска́ть кашта́ны из огня́;

няма́ ды́му без агню́ — погов. нет ды́ма без огня́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

аго́нь, агню, м.

1. Распаленыя газы, якія вылучаюцца пры гарэнні і ярка свецяцца; полымя. Уся станцыя гарэла, і дождж, хоць і быў моцны, аднак не меў сілы заліць гэтае мора агню. Шамякін. Агонь весела пабег ад снапа да снапа, салома затрашчала. Якімовіч.

2. Падпаленая куча дроў, галля, ламачча і пад.; вогнішча. Назбіраўшы яшчэ сушняку, Міколка з дзедам расклалі невялікі агонь. Лынькоў.

3. Святло ад асвятляльных прыстасаванняў; светлавая кропка. У куткавым пакоі ў Няслаўскіх гарэў агонь, хоць на вуліцы яшчэ добра відно было. Мурашка. У хаце гарбатага краўца Лапінкі снедалі пры агні. Брыль. // перан. Бляск у вачах ад узбуджэння, страсці. Цёмныя вочы Дакутовіча свяціліся такім агнём, што Жэня зразумеў: яго сябра ведае нейкую надзвычайную таямніцу. Шчарбатаў.

4. перан. Палымянасць, жвавасць, душэўны ўздым. Яе, крылатую, цаню, Яна вялікай славы варта, Крыніца творчага агню — Загартаваная ўпартасць. Хведаровіч. Твар.. [Себастыяна] быў халодны. Цеплыня і агонь гарэлі ў ім у глыбіні. Чорны. Навошта кветкі? У сэрцы Без іх агню хапае. Калачынскі. // Пра быстрага і бойкага чалавека. — Слаўная ў Булыгі наймічка, да чаго ж спрытная і ваяўнічая! Агонь! Такой, браце, пальца ў рот не кладзі... — скашу адзін з парабкаў. Бажко. Сумеўся Богут з неспадзевы, Пагладзіў вус, пачухаў скронь — Ого, якія яе [Марыны] спевы! Ох, не кабеціна — агонь! Колас. Як што робіць — агонь, а як што зробіць — у агонь. Прымаўка.

5. Ружэйная, артылерыйская стрэльба. Адкрыць агонь. Весці агонь. Прыцэльны, беспрыцэльны агонь. □ Нашай групе трэба было адцягнуць на сябе агонь праціўніка, пакуль асноўныя часці.. наблізяцца з супрацьлеглага боку і пойдуць па штурм. Карпюк. // Ваенная каманда. — Агонь па ворагу! — камандую я, яшчэ зусім не ведаючы, якое выбраць рашэнне. Якімовіч.

•••

Адамаў агонь — павышэнне тэмпературы ў час хваробы.

Антонаў агонь — заражэнне крыві, гангрэна.

Беглы агонь — часты артылерыйскі агонь, які вядзецца самастойна кожнай гарматай.

Бенгальскі агонь — яркае белае ці каляровае полымя, якое ўтвараецца пры гарэнні спецыяльнага саставу (з берталетавай солі, серы і інш.), а таксама сам феерверачны агонь.

Блукаючыя агні — блакітныя языкі полымя, што паяўляюцца ноччу на балоце ў выніку згарання газу метану, які вылучаецца пры гніенні.

Вечны агонь — агонь, які пастаянна гарыць каля помнікаў, магіл загінуўшых герояў як сімвал бяссмерця іх славы.

Кінжальны агонь — агонь гармат, кулямётаў, які адкрываецца раптоўна на блізкай адлегласці.

Лінія агню — рубеж на пярэднім краі, з якога вядзецца стральба па праціўніку.

Праметэеў агонь — нязгаснае ўнутранае імкненне да дасягнення высокіх мэт, да шчасця ўсіх людзей.

Сустрэчны агонь — агонь, які вядзецца ў адказ на агонь праціўніка.

Шквальны агонь — інтэнсіўны, масіраваны агонь.

Агнём і мячом — з бязлітаснай жорсткасцю.

Агонь яго ведае — невядома.

Баяцца як агню гл. баяцца.

Гарэць (сінім) агнём гл. гарэць.

(Днём) з агнём не знойдзеш гл. знайсці.

Жартаваць (гуляць) з агнём гл. жартаваць.

Жыць як агонь з вадою гл. жыць.

З агню ды ў полымя — з адной непрыемнасці ў другую, яшчэ большую.

(Круціцца) як скурат на агні гл. скурат.

Падліць масла ў агонь гл. падліць.

Пайсці агнём гл. пайсці.

Паміж двух агнёў — пра становішча, калі небяспека пагражае з двух бакоў.

Прайсці (праз) агонь, ваду і медныя трубы гл. прайсці.

Пусціць з агнём гл. пусціць.

У агонь і ваду (кінуцца, пайсці) — пра гатоўнасць ахвяраваць сабой дзеля каго‑, чаго‑н.

Як агню ўхапіўшы — вельмі хутка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кра́сный

1. чырво́ны;

кра́сная кра́ска чырво́ная фа́рба;

кра́сное зна́мя чырво́ны сцяг;

Кра́сная А́рмия Чырво́ная А́рмія;

Кра́сная пло́щадь Кра́сная пло́шча;

кра́сный уголо́к чырво́ны куто́к;

кра́сный обо́з чырво́ны або́з;

Кра́сный Флот Чырво́ны Флот;

О́бщество Кра́сного Креста́ и Кра́сного Полуме́сяца Тавары́ства Чырво́нага Кры́жа і Чырво́нага Паўме́сяца;

кра́сное де́рево чырво́нае дрэ́ва;

кра́сный гриб асаві́к, падасі́навік;

кра́сный железня́к чырво́ны жалязня́к;

кра́сный пе́рец чырво́ны пе́рац;

кра́сный фо́сфор хим. чырво́ны фо́сфар;

кра́сная медь хим. чырво́ная медзь;

кра́сное вино́ чырво́нае віно́;

кра́сное кале́ние физ., техн. чырво́ны напа́л;

кра́сная ли́ния архит. чырво́ная лі́нія;

кра́сный лес хваёвы лес;

кра́сная строка́ но́вы радо́к;

кра́сный това́р уст. карту́на;

2. (красивый) прыго́жы;

кра́сная де́вица фольк. прыго́жая дзяўчы́на (краса́-дзе́ўчына);

3. (ценный) кашто́ўны;

кра́сная ры́ба кашто́ўная ры́ба;

кра́сная дичь охот. кашто́ўная дзічы́на;

кра́сный зверь кашто́ўны звер;

4. нар.-поэт. (светлый) све́тлы; (ясный) я́сны; (погожий) паго́дны;

кра́сное со́лнышко я́снае со́нейка;

ле́то кра́сное ле́та я́снае;

кра́сные дни паго́дныя (я́сныя) дні;

5. сущ. чырво́ны, -нага м.;

го́род за́нят кра́сными го́рад заня́ты чырво́нымі;

для кра́сного словца́ для прыго́жага (тра́пнага) сло́ва (сло́ўца);

◊

кра́сная цена́ найбо́льшая цана́;

пусти́ть кра́сного петуха́ пусці́ць чырво́нага пе́ўня;

проходи́ть кра́сной ни́тью прахо́дзіць чырво́най ні́ткай;

долг платежо́м кра́сен посл. што ві́нен, адда́ць паві́нен;

на миру́ и смерть красна́ посл. на лю́дзях і паме́рці не стра́шна;

кра́сный у́гол пачэ́сны кут, по́куць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

right

[raɪt]

adj.

1) пра́вільны, праўдзі́вы, слу́шны

the right answer — пра́вільны адка́з

2) адпаве́дны; нале́жны

to say the right thing at the right time — сказа́ць да ча́су й да ме́сца

the right size — адпаве́дны паме́р

3) пра́вы, до́бры

the right side of the cloth — пра́вы бок ткані́ны

4) пра́вы

the right bank of a river — пра́вы бе́раг рэ́чкі

right hand — пра́вая рука́

5) про́сты

a right line — про́стая лі́нія

a right angle — про́сты кут

6) нарма́льны, у до́брым (нале́жным) ста́не

in one’s right mind — пры здаро́вым ро́зуме

I feel all right — Я чу́юся до́бра

adv.

1) пра́вільна, нале́жна, адпаве́дна, слу́шна

She guessed it right — Яна́ пра́вільна ўгада́ла

2) до́бра, справядлі́ва

He acted right — Ён справядлі́ва паступі́ў

3) напра́ва

turn right — зьвярні́ напра́ва

4) дакла́дна, якра́з

Put it right here — Палажы́ гэ́та сюды́

right now — вось цяпе́р, цяпе́рака

1) дабро́ n.

Do right, not wrong — Рабі́ дабро́, а ня зло

2) справядлі́вае дамага́ньне, пра́ва n., або́ прывіле́й -ю m.

the right to vote — пра́ва галасава́ць (і ў вы́барах)

3) сумле́ннае, справядлі́вае ста́ўленьне; справядлі́васьць f.

4) мо́цны ўда́р пра́вай руко́ю

5) пра́вы бок

to drive on the right — е́хаць пра́вым бо́кам

to turn to the right — павярну́ць напра́ва

6) the Right — пра́выя, пра́вы ля́гер (у парля́мэнце)

v.t.

1) выпраўля́ць

to right errors — выпраўля́ць памы́лкі

2) усталёўваць справядлі́васьць, рэабілітава́ць

to right the oppressed — абараня́ць правы́ прыгне́чаных

•

- by rights

- get it right

- it serves you right

- put things right

- right about!

- right along

- right away

- turn out right

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

то́нкі, ‑ая, ‑ае.

1. Невялікі ў папярочным сячэнні; проціл. тоўсты. Тонкі лёд. Тонкія ніткі. Тонкі сшытак. Тонкая кніжка. □ [Насця:] Я дастала з куфра тонкае палатно. Чорны. Ад ярусаў да самай вады падложаны тонкія, доўгія бярвенні. Колас. // Зроблены, пашыты з нятоўстага матэрыялу. Тонкая сукенка. □ Мароз шчыпле за нос, прарываецца праз тонкі шынель. Лынькоў. // перан. Не густы, празрысты (пра туман, дым і пад.). Тонкая восеньская імжа вісела ў паветры, нібы павуцінне. Бядуля. — Бачыш, дыхае, цеплынёю радуецца зямля, — паказвае Тамара на ледзь прыкметную пару, якая тонкім, танюсенькім павуціннем сцелецца над свежаю, сонцам прыгрэтаю раллёю. Бялевіч.

2. Невялікі ў абхваце; не тоўсты, вузкі ў косці (пра чалавека, яго фігуру, часткі цела). Тонкія пальцы. Тонкая талія. □ Перахвачаная ў паясніцы, з рэвальверам, які абцягваў папружку, тонкая, зграбная — .. [Ганна] чаравала ўсіх. Нікановіч. У перамежку паміж выбухамі кашлю .. [Ніна] ляжыць з заплюшчанымі вачыма. Толькі час ад часу ўзнімае перад сабой тонкія ручкі, усхліпвае ад болю і шэпча: «бабка, піць...» Брыль. Ты [дзяўчына] прайшла з усмешкай цёплай, Прашумела, нібы ветласць Той вясны, што ты адбіла Тонкай постаццю дзявочай. Панчанка. // Не грубы, не шырокі, прыгожага, далікатнага складу (пра твар, рысы твару). Дзе, якой зарою чырваніла Яна вусны тонкія свае. Броўка. У прыпухласці губ, у тонкіх рысах твару я заўважыў нешта новае; нібы .. [Люда] штось прадчувала, а можа, і чакала чагось важнага. Дуброўскі. Жанчына была прыгожая, .. з тонкім далікатным тварам. Маўр.

3. Невялікі па шырыні, вузкі. Тонкая лінія. □ На .. лбе [Любы] зрабілася тонкая маршчынка і, зварухнуўшыся, знікла. Чорны. Сцяжынкай тонкай над старой канавай Іду з касою між ракіт густых. Гілевіч.

4. Высокі (пра гукі, голас). Раптам .. [Іліко] пачуў нейкі тонкі гук, як бы недзе звінеў камар. Самуйлёнак. Дзіця сумысля закрычала высокім сваім тонкім голасам. Чорны.

5. Які складаецца з дробненькіх часцінак. Абмытае каменне .. блішчала пад сонцам, пакуль лета не ўкрые яго тонкім засцілам бялявага пылу. Чорны. [Серафіма да Тэклі:] — То ж я прыйшла табе сказаць, што можа ў цябе няма чаго-небудзь, можа мукі няма свежанькай пшанічнай, то мой стары ўчора толькі змалоў, тонкая такая, беленькая! Краўчанка.

6. Складаны, выкананы з вялікай увагай, умела, па-мастацку. [У гісторыка-этнаграфічным музеі ў Мадрасе] сабраны ўзоры вельмі тонкай разьбы па дрэве. «Полымя». [Дубок:] — Хочаш далікатную работу — і тут мае рукі ход маюць, абы толькі [ін]струменцік да ладу. Бо на тонкай рабоце з сякерай не разгонішся. Лынькоў. // Складаны, які патрабуе ўмелага, далікатнага падыходу. [Мельнік:] — Зразумей, каханне — справа тонкая! Карпюк. // Дэтальны, дакладны, дасканалы. Тонкае веданне справы.

7. Ледзь прыкметны, які з цяжкасцю адрозніваецца. Тонкія адценні колераў. □ Дзівіць [восень] людзей размалёўкаю тонкаю. Лісце кляновае — лапкі чырвоныя Гусі пакідалі ў лужыны звонкія... Тармола.

8. Прыемны сваёй вытанчанасцю, не рэзкі (пра смак, пах і пад.). Тонкія віны. Тонкія духі. □ Водар ліпавых кветак, тонкі, ледзь-ледзь улоўны, напаўняе паветра. Мікуліч.

9. Тактычны, далікатны (пра чалавека, яго душу). [Мастак да Галі:] — Калі не памыляюся, вы... вельмі ўражлівы, .. з тонкай душой чалавек. Ракітны. // Выключны, незвычайны (пра выхаванне, манеры, гутарку, культуру і пад.). Тонкае выхаванне. Тонкія манеры абыходжання.

10. Які вылучаецца розумам, густам, праніклівасцю, глыбокім веданнем справы. Тонкі крытык. □ Партызанства ў сабе маю дастаткова. Але як стаць такім тонкім псіхолагам, вынаходлівым палітыкам, дыпламатам?! Карпюк. Я бачыў у .. [настаўніку] тонкага педагога, які добра ведаў, што палкаю цяжка загнаць і ў дзверы, а ласкаю можна ўціснуць і ў вузкую шчыліну. Дамашэвіч. Купала як перакладчык паказаў сябе тонкім знаўцам творчасці Міцкевіча. Лойка.

11. Гібкі, праніклівы, які схоплівае малапрыметнае (пра розум, мысленне). Тонкі розум. // У якім выяўляецца глыбокае разуменне чаго‑н., пранікненне ў сутнасць. Тонкая крытыка. Тонкі псіхалагізм. // Дасціпны, умела завуаліраваны (пра іронію, гумар і пад.). Тонкі гумар. Тонкі намёк. □ — Ты [Люба] Хадкевіча да сябе выпішаш, — з тонкай насмешачкай падкалола Аня. Васілевіч. // Эмацыянальна-ўзвышаны, паэтычна-ўсхваляваны. Трапяткое крыло галубінае і з’яўляецца адной з важнейшых адзнак паэзіі Ізі Харыка, адзнак яе тонкага лірызму. Лынькоў.

12. Не адразу прыкметны, які тоіцца ў глыбіні чаго‑н.; такі, да якога трэба даходзіць, дазнавацца. Тонкія адценні ў значэнні слова.

13. Дасканала арганізаваны і дакладны па выніках. Тонкі хімічны аналіз.

14. Чуллівы, які ўспрымае самыя слабыя раздражненні (пра органы пачуццяў і іх дзейнасць). Тонкі слых. Тонкі зрок. □ У Надзі добры голас. Тонкі музы[каль]ны слых. Гарбук.

•••

Тонкая кішка гл. кішка.

Кішка тонка (тонкая) у каго гл. кішка.

Тонкая штучка гл. штучка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)