адна...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:

1) які змяшчае адну якую-н. адзінку, напр.: аднаактовы, аднавокі, аднаклетачны, аднаматорны, аднапакаёвы, аднаствольны;

2) які належыць да аднаго і таго ж, агульны з кім-, чым-н., напр.: аднакарэнны, аднакласнік, аднакурснік, аднатыпны;

3) накіраваны ў адзін бок, скіраваны да чаго-н. аднаго, напр.: аднанакіраваны, аднабаковы, аднабокі, аднадум, адналюб;

4) які існуе, працягваецца адзін адрэзак часу, напр.: аднагадовы, аднагодак, аднадзённы;

5) прызначаны для аднаго, напр.: аднаспальны;

6) агульны, адзіны з кім-, чым-н., напр.: аднагалоснасць, аднадушнасць, аднапляменнік;

7) не звязаны з усімі іншымі, проціпастаўлены ўсім іншым, напр.: аднаасобнік, аднаасобны;

8) які робіцца, ажыццяўляецца адзін раз, за адзін раз, прыгодны адзін раз, напр.: аднаразовы;

9) падобны, аднолькавы, напр.: аднастайнасць, аднастайны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прагле́дзець, -е́джу, -е́дзіш, -е́дзіць; -е́дзь; -е́джаны і праглядзе́ць, -яджу́, -ядзі́ш, -ядзі́ць; -ядзі́м, -едзіце́, -ядзя́ць; -ядзі́; зак.

1. што. Аглядаючы, гледзячы, азнаёміцца з чым-н.

П. рукапіс.

П. новую экспазіцыю.

2. што. Бегла прачытаць.

П. часопіс.

3. каго-што. Гледзячы, не заўважыць, прапусціць.

П. памылку.

4. перан., каго-што. Не звярнуць належнай увагі, выпусціць з поля зроку (разм.).

За справамі прагледзелі (праглядзелі) сына.

5. што і без дап. Правесці які-н. час, разглядаючы што-н., назіраючы за чым-н.

◊

Усе вочы прагледзець (разм.) — углядаючыся, доўга чакаць каго-н.

|| незак. прагляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—4 знач.).

|| наз. прагля́д, -у, М -дзе, м. (да 1 і 2 знач.).

Калектыўны п. спектакля.

Аддаць рукапіс на п. каму-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пэ́цкацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. у што, чым і без дап. Забруджвацца, пэцкаць сябе чым-н.

П. ў гразь.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Станавіцца брудным.

Светлае адзенне хутка пэцкаецца.

3. Вельмі марудна рабіць што-н. (разм.).

Дакуль вы будзеце п. з гэтай справай?

|| зак. вы́пацкацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 2 знач.), апэ́цкацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 2 знач.), запэ́цкацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 2 знач.), спэ́цкацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 2 знач.), напэ́цкацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 3 знач.; разм.) і упэ́цкацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 2 знач.).

|| наз. пэ́цканне, -я, н. (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разбе́гчыся, -бягу́ся, -бяжы́шся, -бяжы́цца; -бяжы́мся, -бежыце́ся, -бягу́цца; -бе́гся, -бе́глася; -бяжы́ся; зак.

1.(1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра многіх: бягом накіравацца ў розныя бакі.

Дзеці з шумам разбегліся.

2. Прабегчы некаторую адлегласць, каб падрыхтавацца да скачка, пад’ёму і пад.

Разбегся і скочыў.

Перад скачком трэба добра р.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Пра думкі: страціць здольнасць сканцэнтравацца на чым-н.

◊

Вочы разбегліся ў каго (разм.) — не ведае, што выбраць, на чым спыніцца.

|| незак. разбяга́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. разбе́г, -у, м. і разбе́жка, -і, ДМ -жцы, ж. (да 2 знач.).

Разбег самалёта (даўжыня прабегу па зямлі да моманту ўзлёту). Разбежка перад скачком.

◊

З разбегу —

а) набраўшы скорасць, разбегшыся;

б) не змогшы спыніцца пасля бегу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прарэ́заць сов.

1. в разн. знач. проре́зать (пилой — ещё) пропили́ть;

п. дзі́рку ў чым-не́будзь — проре́зать дыру́ (отве́рстие) в чём-л.;

маршчы́ны ~залі твар — морщи́ны проре́зали лицо́;

мала́нка ~зала не́ба — мо́лния проре́зала не́бо;

2. (нек-рое время) проре́зать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыкіда́цца несов.

1. (кім, чым) (принимать вид) прики́дываться, притворя́ться, представля́ться; (изображать) представля́ть (кого, что), ко́рчить (кого, что), разы́грывать (кого, что);

2. разг. (приставать — о болезни) прики́дываться;

1, 2 см. прыкі́нуцца;

3. страд. прибра́сываться; прики́дываться; набавля́ться; прикрыва́ться; см. прыкіда́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

распалі́ць сов.

1. разже́чь;

р. касцёр — разже́чь костёр;

2. раскали́ть;

р. жале́за — раскали́ть желе́зо;

3. (у чым) растопи́ть (что);

р. у пе́чы — растопи́ть печь;

4. перен. разже́чь;

р. гнеў — разже́чь гнев;

5. перен. (вызвать сильную охоту — ещё) раззадо́рить

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

супако́йвацца несов.

1. успока́иваться, угомоня́ться, унима́ться;

2. (переставать беспокоиться) успока́иваться;

3. (смягчаться, ослабевать) успока́иваться; (о буре и т.п. — ещё) утиха́ть; унима́ться;

4. (на чым) успока́иваться, удовлетворя́ться;

1-4 см. супако́іцца;

5. страд. успока́иваться; угомоня́ться, унима́ться; укроща́ться; см. супако́йваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нарасці́ць, -рашчу́, -ро́сціш, -ро́сціць; зак.

1. чаго. Вырасціць у нейкай колькасці.

Н. кветак.

2. што і чаго. Вырасціць што-н. на чым-н.

Н. мускулы.

3. што. Павялічыць у памерах, дабаўляючы што-н.

Н. сцяну.

|| незак. наро́шчваць, -аю, -аеш, -ае; наз. наро́шчванне, -я, н. і нарашчэ́нне, -я, н. (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

не́чага¹, не́чаму, не́чага, не́чым, не́ аб чым.

1. займ. адмоўны, з інф. Няма нічога, каб...

Чытаць нечага, трэба ісці ў бібліятэку.

Хлеба нечым нарэзаць.

2. займ. неазнач. ў Р(ад займенніка «нешта»). Чагосьці.

Для нечага ж трэба яму ехаць у горад?

3. часц. Лепш бы; дарэчы (разм.).

Заадно нечага і родных наведаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)