1. Які складаецца з трох аднародных або падобных частак, прадметаў. Трайныя краты. Трайны падбародак.// Які тры разы паўтараецца або адбываецца ў тры прыёмы. Трайны скачок. Трайны ўдар.// Які праяўляецца ў трох відах, які датычыцца трох бакоў чаго‑н.; траякі. Трапная сувязь.
2. Павялічаны ў тры разы. Прадавалі білеты за трайную цану.
•••
Трайное правіла — тое, што і складанае трайное правіла (гл. правіла).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ánschluss
m -es, -schlüsse
1) далучэ́нне, злучэ́нне
2) знаёмства
3) падключэ́нне, су́вязь
4) тэх. канта́кт
im ~ an (A) — усле́д за…, пасля́ заканчэ́ння
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
signalize
[ˈsɪgnəlaɪz]
v.i.
1) сыгналізава́ць; сыгна́ліць, паведамля́ць, нала́джваць су́вязь пры дапамо́зе сыгна́лаў
2) адзна́чыцца, прасла́віцца
The present century has been signalized by many great inventions — Цяпе́рашняе стаго́дзьдзе адзна́чанае шматлі́кімі вялі́кімі вынахо́дзтвамі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Бе́рка1 ’бярозавы лес, гай, зараснік’ (Яшкін). Няяснае слова. Магчыма, скарачэнне слоў тыпу беразня́к, беразу́га, беразу́ха, беразя́ка, беразня́. Ці ёсць сувязь з бе́рка2?
Бе́рка2 ’бярозавы сок’ (Касп.), берка, бірка ’бярозавы квас’ (Малчанава, Мат. культ.). Рус.дыял.бе́рька, бе́рика ’тс’. Цёмнае слова. Трубачоў (Эт. сл., 1, 201) думае пра сувязь з bьrati berǫ ’браць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Каржаце́ць ’станавіцца сухім, цвёрдым, пакрывацца «каржом» — сухой коркай’ (Янк. 111). Само тлумачэнне указвае на сувязь з корж (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кулёня ’хутар’ (Сцяшк.). Сувязь з куленька (гл.) тлумачыцца тым, што значэнне ’хутар’ можна разгледзець як ’водруб (адрубное гаспадарова)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паяндо́рыць ’пацягнуцца, пайсці’ (брасл., Сл. ПЗБ). Няясна. Сувязь з рус.чалябінск.ёндать ’швэндацца, хадзіць без справы’ з’яўляецца праблематычнай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́пах ’куча’ (Мат. Гом.). Няясна. Магчыма, ёсць сувязь з рапяхі ’адыходы пры прадзенні’ (Шатал.) або рэптух ’торба’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
За́хва ’прыстасаванне для прымацавання лодкі падчас рыбалкі (калы, убітыя на глыбокім месцы ракі)’ (Касп.). З суфіксам ‑ва ўтвараюцца некаторыя назвы меса, прылад: пратва ’месца для прання’, брытва, кочва ’выкачанае месца’ (Сцяцко, Афікс. наз., 34). Аднак элемент зах‑ не тлумачыцца. Магчыма, тут сувязь з захватваць (як пошва ’навалачка’ з пашыць, пашываць), менш верагодна сувязь з захаваў. Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
По́вязь ’сувязь’ (ТСБМ). Да вязаць, параўн. сувязь (гл.). Сюды ж powiezi ’падоўжныя жэрдкі, што кладуцца наверх плыта’ (барыс., JP, 54, 1–2, 29), паводле Бяднарчука (тамсама), па фанетычных прычынах (е < ę на месцы чакаемага ja запазычана з арх.польск.powięź ’звязка, пута’, што неабавязкова, параўн. пераход я > е ў паслянаціскной пазіцыі (за́ец, по́ес) у некаторых беларускіх гаворках.