дачаса́ць 1, ‑чашу, ‑чэшаш, ‑чэша; зак., што.
Скончыць часанне 1, расчэсванне (пра лён, воўну і пад.). Жанчыны дачасалі лён.
дачаса́ць 2, ‑чашу, ‑чэшаш, ‑чэша; зак., што.
Скончыць часанне 2, абчэсванне (пра дрэва, камень і пад.). Дачасаць бервяно. □ Максім дачасаў калок, кінуў яго пад плот, абабіў шапкаю спераду штаны, на якія начаплялася трэсак. Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шматгра́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае шмат, многа граней. Шматгранны камень. Шматгранная калона.
2. перан. Які ахоплівае розныя бакі чаго‑н.; рознабаковы. Камуністычная партыя Беларусі лічыць сваю дзейнасць састаўной часткай шматграннай дзейнасці КПСС. «Маладосць». Талент Максіма Багдановіча быў шматгранны і ўсебаковы. Клімковіч. Уплыў рабочых калектываў на жыццё школы шматгранны і вельмі карысны. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчэ́бень, ‑ю, м.
1. Біты, раздробнены камень, цэгла і пад., які прымяняецца для будаўнічых работ і пракладкі дарог.
2. Дарожнае пакрыццё, дарожны насып, зроблены з такога каменю, цэглы і пад. Тут [на Малахавым кургане] шчэбень церлі танкі ў пудру, І раптам нашае: — Палундра!.. Смагаровіч.
3. Асадачная горная парода, якая складаецца з невялікіх неабкачаных востравугольных абломкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́бны Próbe-;
про́бны ну́мар (часопіса і г. д.); Próbenummer f -, -n;
про́бны ўро́к Próbestunde f -, -n;
про́бны шар Próbeballon [-lɔŋ], [-lo:n] m -s, -s [-lɔŋs], і -e [-lo:nə], Versúchsballon m;
◊ про́бны ка́мень Prüfstein m -(e)s, -e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
éinfassen
vt
1) апраўля́ць (каштоўны камень), аблямо́ўваць, абшыва́ць
2) вайск. акружа́ць; атача́ць
3) браць у ра́мку
4) разліва́ць у бо́чкі
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
gem
[dʒem]
1.
n.
1) кашто́ўны ка́мень (асаблі́ва рэ́заны, шліфава́ны); кашто́ўнасьць, пэ́рла f.
2) лі́сьцевая пупы́шка f.
2.
v.t.
1) упрыго́жваць, прыбіра́ць кашто́ўнымі камяня́мі
2) распуска́цца (пра дрэ́ва)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Тапа́з ’від каштоўных камянёў’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Праз польск. topaz ’тс’ або рус. топа́з (з польскай, гл. Віткоўскі, Słownik, 186) з франц. topaze і с.-лац. topazus, што, у сваю чаргу, з грэч. τόπαξος (с.-грэч. τοπάξιον), якое паходзіць ад назвы вострава Topazus у Чырвоным моры, дзе, магчыма, упершыню знойдзены гэты камень (Фасмер, 4, 77–78; ЕСУМ, 5, 598; Голуб-Ліер, 484).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гла́дкі в разн. знач. гла́дкий; (о поверхности земли, почвы — ещё) ро́вный; (откормленный — ещё) упи́танный; по́лный, жи́рный, ту́чный;
г. ка́мень — гла́дкий ка́мень;
г. лоб — гла́дкий лоб;
~кая сцяна́ — гла́дкая (ро́вная) стена́;
~кая прычо́ска — гла́дкая причёска;
г. стыль — гла́дкий слог;
~кія шчо́кі — гла́дкие щёки;
г. пан — по́лный (жи́рный, ту́чный) господи́н;
г. конь — упи́танная ло́шадь;
◊ ~кай даро́гі — ска́тертью доро́га
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
навалі́ць I сов., в разн. знач. навали́ть;
н. ка́мень на што-не́будзь — навали́ть ка́мень на что́-л.;
н. ку́чу дроў — навали́ть ку́чу дров;
~лі́ла мно́га сне́гу — безл. навали́ло мно́го сне́гу;
н. на каго́-не́будзь мно́га рабо́ты — навали́ть на кого́-л. мно́го рабо́ты;
з усі́х бако́ў ~лі́ла наро́ду — со всех сторо́н навали́ло наро́ду
навалі́ць II сов. (изготовить валяньем) наваля́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
бро́сить сов., в разн. знач. кі́нуць; см. броса́ть;
◊
бро́сить ка́мень (ка́мнем, гря́зью) (в кого) кі́нуць ка́мень (ка́менем, гра́ззю) (у каго);
бро́сить в лицо́ (кому) кі́нуць у твар (каму);
бро́сить я́корь кі́нуць я́кар;
бро́сить перча́тку кі́нуць пальча́тку;
бро́сить взгляд кі́нуць по́зірк, гля́нуць;
бро́сить вы́зов кі́нуць вы́клік, вы́клікаць;
бро́сить тень (на чьё-л. и́мя) кі́нуць цень (на чыё імя́);
хоть брось прост. хоць кінь;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)