саўінфармбюро́, нескл., н.
Савецкае інфармацыйнае бюро. Дзень і ноч з рэпрадуктара на ўсю вакзальную плошчу чуліся гукі марша, баявых песень. Перадаваліся зводкі Саўінфармбюро. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цёхканне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. цёхкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Далятаў спеў салаўя: цоканне, перабор, пошчак, цёхканне і свіст. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэрэбра́льны, ‑ая, ‑ае.
Спец.
1. Мазгавы. Цэрэбральны аддзел чэрапа.
2. Які ўтвараецца пры загібе кончыка языка к цвёрдаму паднябенню (пра зычныя гукі). Цэрэбральны зычны.
[Ад лац. cerebrum — мозг.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чы́канне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. чыкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Аляксей пачуў у адной [машыне] роўнае мернае чыканне, як у гадзінніка. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чэле́ста, ‑ы, ДМ ‑сце, ж.
Пласціначны ўдарна-клавішны музычны інструмент, які ўтварае пры гранні на ім прыемныя меладычныя гукі, падобныя на звон званочкаў.
[Іт. celesta.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шарпані́на, ‑ы, ж.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. шарпаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Святло зноў запалілася, і за дзвярмі зноў пачулася .. Галілеева шарпаніна. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шархаце́нне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. шархацець, а таксама гукі гэтага дзеяння. Жураўліная песня .. злівалася з шолахамі лісту, з шархаценнем травы. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АДО́ЕЎСКІ Аляксандр Іванавіч
(8.12.1802, Санкт-Пецярбург — 27.8.1839),
рускі паэт-дзекабрыст. За ўдзел у паўстанні 1825 асуджаны на катаргу. Аўтар элегій, гіст. паэмы «Васілька» (1829—30), вершаў «У Сібір», «Трызна», «Вешчых струн палымяныя гукі» і інш. Паэтызаваў рэв. подзвіг, грамадз. мужнасць, ідэі свабоды, любові да радзімы, асуджаў тыранію.
Тв.:
Полн. собр. стихотворений и писем. М.; Л., 1934;
Стихотворения. М., 1982.
т. 1, с. 125
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Вытылі́нгаваць ’іграць на язык’ (Жд., 2), вытылі́нкванне (птушак) (КЭС, слуц.). Ад гукапераймальнага выклічніка тылі-тылі; параўн. рус. тили́кать, тилили́кать ’выпускаць тонкія, высокія гукі’, укр. тілікати ’дрэнна граць на скрыпцы’, выкл. тылі-тылі, чэш. tikati ’шчабятаць (аб птушанятах)’. Гл. таксама Махэк₂, 643.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лёскат ’трасканіна, траскатня, балбатня’ (Гарэц., ТСБМ) — кантамінаванае ўтварэнне з ляск і лоскат (гл.). Апошняе — з прасл. loskotь. Усе адносяцца да тыпу гукапераймальных. Бел. лёскат тэрытарыяльна знаходзіцца ў дадатковым размеркаванні з рус. зах., паўдн. лёскать ’біць, утвараць моцныя гукі, ляскаць пугай’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)