арфава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад арфаваць.

2. у знач. прым. Ачышчаны арфаваннем. Арфаваны ячмень.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

саладзі́ць, -ладжу́, -ло́дзіш, -ло́дзіць; -ло́джаны; зак., што.

1. Рабіць салодкім.

С. чай.

С. кісель.

2. Прарошчваць зерне для атрымання соладу.

С. ячмень.

|| зак. пасаладзі́ць, -ладжу́, -ло́дзіш, -ло́дзіць; -ло́джаны (да 1 знач.) і засаладзі́ць, -ладжу́, -ло́дзіш, -ло́дзіць; -ло́джаны (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ічме́нь (Сл. паўн.-зах.). Фанетычны варыянт ячмень (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

расці́ць, рашчу́, ро́сціш, ро́сціць; ро́сцім, ро́сціце, ро́сцяць; незак.

1. што. Забяспечваць рост, развіццё (раслін); вырошчваць.

Р. сад.

2. каго. Гадаваць, выхоўваць.

Р дзяцей.

3. Садзейнічаць развіццю каго-, чаго-н.

Р. кадры.

4. што. Прарошчваць на солад.

Р. ячмень.

|| наз. рашчэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ГРУ́ЦА,

абтоўчаны ячмень, ячныя крупы, а таксама каша з ячных круп. Ячмень сушылі, таўклі ў ступе, паліваючы вадой, каб адстала шалупінне, потым ачышчалі веяннем (палалі). З груцы варылі кашу, суп, на каляды — куццю.

т. 5, с. 467

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

мятлі́сты, ‑ая, ‑ае.

Такі, як мяцёлка, пышны. Зусім не відаць Агаткі: вусаты ячмень з аднаго боку, з другога — мятлісты авёс. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шыпшы́ннік, ‑у, м., зб.

Кусты, зараснік шыпшыны. На полі ўсюды рос ячмень, а на поплаўчыку многа было чубоў густога шыпшынніку. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Gérstenkorn

n -(e)s, -körner

1) ячме́ннае зе́рне

2) мед. ячме́нь

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

пажа́ць, -жну́, -жне́ш, -жне́; -жнём, -жняце́, -жну́ць; -жні́; -жа́ты; зак., што.

1. Зжаць (гл. жаць).

П. ячмень.

Што пасееш, тое і пажнеш (прыказка).

2. перан. Здабыць, атрымаць, заслужыць што-н. (высок.).

П. славу.

Хто пасее агонь, пажне пажар (прыказка).

|| незак. пажына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Пухава́ць ’абіваць ячмень’ (бярэз., Сл. ПЗБ). Да пукаць 2 ’тс’, збліжанае з пух ’мякіна’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)