Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Марму́ль1 ’жорны, млыновыя камяні’ (Федар. 6). З польск.marmul, якое ў выніку распадабнення з marmur. Да ма́рмур (гл.).
Марму́ль2 ’пухліна на целе’ (Нікан.). З укр.моргуля, мордуля ’шышка, пухліна’. Да ўкр.варгу́ля ’шышка, гуля на ствале дрэва’, якое да варга ’губа’ < і.-е.*u̯erg‑ (ЕСУМ, 1, 333).
Марму́ль3 ’буркун, негаваркі’ (в.-дзв., докш., лід., гродз., Сл. ПЗБ), ’нелюдзімы, бурклівы чалавек’ (Федар. 6), ’чалавек, марудны ў рухах і ў словах’ (КЭС, лаг.). Балтызм. Параўн. marmùklis ’той, хто бурчыць’, marmūnas ’той, хто гаворыць невыразна ў нос’. Сюды ж мармуць, мурмуць ’маўклівы чалавек’ (Крыў., Са сл. Дзіс.), утвораны пры дапамозе суфікса ‑ūtis ад marmė̃ti, murmė̃ti ’мармытаць, няясна гаварыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Булава́ ’булава’ (БРС), ’булдавешка’ (Сцяшк. МГ). Рус.булава́, укр.булава́, польск.buława. Фасмер (1, 237) лічыць, што гэта вытворнае ад слав.*bula ’гуз, шышка, булдавешка’. Слаўскі (50) думае пра запазычанне. Гл. яшчэ Шанскі, 1, Б, 221. Сюды і була́ўка ’біч у цэпе’ (ДАБМ, 828).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Zápfen
m -s, -
1) заты́чка
2) тэх. ца́пфа, шып, чоп; шво́ран
3) шы́шка (хваёвая)
4) лядзя́ш
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Булы́шка лугавое ўзвышша’ (Касп.). Параўн. рус.дыял.булы́га ’дзікі камень, валун; палка, дубіна; пустэча’. Краўчук, БЛ, 1975, 7, 67. Аснова бул‑ лічыцца роднаснай з рус. і інш. булава́, ням.Beule ’шышка’. Гл. Ільінскі, РФВ, 61, 240; Праабражэнскі, 1, 52–53; Фасмер, 1, 239. Гл. яшчэ Шанскі, 1, Б, 223.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кукуру́за ’травяністая расліна сямейства злакавых’ (ТСБМ). Укр.кукурудза, рус.кукуруза, балг.кукуруз, серб.-харв.куку̀руз, славен.kukurúza, польск.kukurudza. Балканскі эпіцэнтр распаўсюджання відавочны. Таму ў якасці крыніцы можна прыняць рум.cucuruz, якое мела першапачатковае значэнне ’яловая шышка’, што добра адпавядае знешняму віду пачатка кукурузы (параўн. Корш, AfslPh, 9, 521).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
репе́йм. ирепе́йникм.
1.бот. ло́пух, -ху м., дзядо́ўнік, -ку м., дзяды́, -до́ў мн.;
2.(колючая головка растения)шы́шка, -кі ж., дзед, род. дзе́да м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
bee[bi:]n. пчала́
♦
as busy as a bee працаві́ты як пчо́лка/як мура́шка; руплі́вы;
the bee’s kneesinfmlу́нікум; шы́шка (пра чалавека);
have a bee in one’s bonnetinfml ≅ не ўсе до́ма; му́ха ўкусі́ла
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)