Тала́н 1 ’удача, шанцаванне; лёс, доля; шчасце’ (Нар. Гом., Ян., ПСл, Пятк. 2), ’талент’ (Касп.), ’разумнік, шчасліўчык’ (Яўс.), тала́н, тала́нь ’удача, шчасце’ (Мат. Гом., Растарг.), тала́н, тала́нт ’лёс, шчасце, удача’ (ТС), тала́нь ’дараванне, шчасце, доля’ (Байк. і Некр.), ’лёс’ (чач., Жыв. НС), ’талент; шчасце, доля’ (Нас., Бяльк.), ’шанцаванне’ (Юрч.), тала́ня ’ўдача’ (Касп.; б.-каш., ЛА, 3). Сюды ж тала́ніць ’удавацца, мець удачу’ (Нас., Касп.), ’шанцаваць, шчасціць’ (Некр. і Байк., Юрч. Вытв., ТС, Мат. Гом.; светлаг., б.-каш., ЛА, 3), тала́нлівы ’удачлівы’ (Нар. Гом.), ’шчаслівы; таленавіты, адораны’ (Нас.), тала́нны ’здольны’ (Жд. 3). Укр. тала́н ’доля, жыццёвы шлях’, рус. дыял. талан ’шчасце, удача; прыбытак, знаходка’. З цюркскіх моў, дзе тур. talan ’грабеж; здабыча’, кірг. талан ’шчасце’, якія паходзяць ад цюрк. tala ’рабаваць, нішчыць’ (ЕСУМ, 5, 507; Фасмер, 4, 14; Анікін, 529). Дапускаецца змяшэнне народнага тала́н, тала́нь з рус. талант, гл. талент.

Тала́н 2 ’участак, няпэўная мера плошчы’ (карэліц., З нар. сл.). Няясна.

Тала́н 3 ’званок, які чапляецца на шыю карове’ (докш., Сл. ПЗБ). Хутчэй за ўсё, гукапераймальнага (імітатыўнага) паходжання, параўн. укр. дыял. тала́нтати ’боўтацца, хістацца’.

Тала́н 4 ’тоўсты, мажны’ ў параўнанні: сыты, як талан (Шат., Стан.). Магчыма, да талан 1 (гл.) са значэннем ’удача’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

нешчаслі́вы, -ая, -ае.

1. Які прыносіць няшчасце, гора; поўны няшчасця.

Н. дзень.

2. Такі, якому не дадзена шчасце, радасць.

Без маткі нешчаслівыя дзеткі (прыказка).

3. Які не прыносіць удачы.

Н. латарэйны білет.

4. Такі, якому не шанцуе, не спрыяе поспех.

Н. сапернік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

лёс¹, -у, м.

1. Ход жыццёвых падзей, якія складваюцца незалежна ад волі чалавека; збег акалічнасцей.

Л. паслаў шчасце.

2. Доля.

Шчаслівы л.

Жаночы л.

3. Развіццё чаго-н.; далейшае існаванне, будучыня.

Л. чалавецтва.

◊

На волю лёсу (кніжн.) — без падтрымкі, без дапамогі звонку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Патала́ніць ’пашанцаваць, пашчаслівіцца’ (ТСБМ; акц., Мат. Гом.), патала́ніла ’пашчэнсціла’ (Нас.). Укр. поталани́ти ’тс’, рус. потала́нить ’паспрыяць, паслужыць’. Усх.-славянскае. Да тала́н ’шчасце, знаходка, прыбытак’, тала́нить ’удавацца’, якія з цюрк. моў (параўн. тур., чагат. talan ’здабыча’, казах. талан ’шчасце’ (Міклашыч, Türk. El. Nachtr., 2, 169; Фасмер, 4, 14).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

bliss [blɪs] n. асало́да; шча́сце; вялі́кая ра́дасць;

a scene of domestic bliss сцэ́на сяме́йнага шча́сця

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

здабы́цца, ‑будзецца; зак.

Аказацца здабытым; з’явіцца ў выніку здабывання. Шчасце здабудзецца ў працы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

изме́нчивый зме́нлівы; (обманчивый, предательский) здра́длівы;

изме́нчивая пого́да зме́нлівае надво́р’е;

изме́нчивое сча́стье здра́длівае шча́сце.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ілюзо́рны, ‑ая, ‑ае.

Створаны скажоным уяўленнем, заснаваны на ілюзіях; уяўны, несапраўдны. Ілюзорныя мары. Ілюзорнае шчасце.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

благополу́чие ср., уст. (благосостояние) дабрабы́т, -ту м., даста́так, -тку м.; (счастье) шча́сце, -ця ср.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

thankfully [ˈθæŋkfəli] adj. на шча́сце, сла́ва бо́гу;

Thankfully, it’s at last stopped raining. Слава богу, дождж спыніўся.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)