першапачаткова малодшы дружыннік стараж.-рус. князя, які кіраваў княжацкай гаспадаркай, дваром, слугамі. У 11—13 ст. старшы дружыннік, «княжой муж», баярын. Аб прывілеяваным становішчы агнішчаніна сведчыць Руская праўда, якая за яго забойства вызначала двайны штраф у 80 грыўняў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ На́вязка ’нешта навязанае’: навязкі навязваць (Л. Калюга), ’загавораная шаптухай ніцяная перавязка на балючым месцы’ (дзярж., Нар. сл.), ст.-бел.навязка, навезка, навеска (1444 г.) ’барыш, прыбытак; штраф’ (Гарб.): за шестеро коней no рублю грошей платити з навезкою. Да вязаць, першапачаткова ’тое, што прывязвалася’, у тым ліку пры ўзважванні ці вымярэнні — ’адрэзаная частка, якая прымацоўвалася да цэлага, каб не згубілася; даважка’, пазней ’дадатак звыш пэўнай меры’, ’прыбытак’, ’штраф’; старабеларускі юрыдычны тэрмін Булыка (Лекс. запазыч., 84) лічыць запазычаннем са ст.-польск.nawiązka ’тс’, што ў святле прыведзеных вышэй меркаванняў патрабуе дадатковай аргументацыі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Піня́ць, фалькл.піняці ’наракаць, дакараць’ (віц., Рам. 3), ’злаваць, папікаць’, піняцца ’скардзіцца, злавацца’ (Бяльк.). КЭСРЯ, 332 выводзяць ад пеня, якое са ст.-слав.пена ’штраф’ < пят. росна < ст.-грэч.ποινή ’пакаранне’. Гл. таксама пянягща ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Stráfe
f -, -n
1) ка́ра, пакара́нне
éine ~ über j-n verhängen — прысудзі́ць каго́-н. да пакара́ння
etw. bei ~ verbíeten*, etw. únter ~ stéllen — забарані́ць што-н. пад стра́хам пакара́ння
2) штраф
j-n mit éiner ~ belégen — накла́сці штраф на каго́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
фант, ‑а, М ‑нце, м.
1.толькімн. (фа́нты, ‑аў). Гульня, удзельнікі якой у якасці штрафу выконваюць тыя ці іншыя жартаўлівыя заданні. Вечар скончыўся гульнямі. Селі гуляць у «фанты».Колас.
2. Прадмет, уладальніку якога паводле жараб’ёўкі прызначаецца як штраф пэўнае, звычайна жартаўлівае, заданне. // Заданне, якое даецца ўдзельніку гульні ў якасці штрафу.
[Ад ням. Pfand — заклад.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рамане́нт ’прагул’ (Касп.), рэманэ́нт (реманэ́нтъ) ’незаплачаны доўг, што застаецца па-за разлікам’ (Нас.), сюды ж рамарэ́нт ’штраф, няўстойка’ (Касп.), ramarént ’задоўжанасць у сэнсе помсты’ (Варл.). Паводле Насовіча (там жа), слова “запазычана ад польскіх памешчыкаў”, ад лац.remanens ’што застаўся ў наяўнасці, астаткавы’, параўн. сучаснае польск.remanent ’пераўлік, інвентарызацыя’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
prefer
[prɪˈfɜ:r]
v., -rr -
1) аддава́ць перава́гу; мець за ле́пшае
2) рабі́ць хо́даньне, падава́ць ска́ргу
to prefer a claim to property — заяві́ць прэтэ́нзію на ўла́снасьць
3) наклада́ць (штраф)
to prefer charges of speeding — накла́сьці штраф за празьме́рна ху́ткую язду́
4) павыша́ць (ра́нгам), прасо́ўваць (-ца) напе́рад (на слу́жбе)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)