Уласцівасць шчодрага. То з усёй сваёй сціплай шчодрасцю, то цьмяна, праз хмарку месяц ліў сваё святло на зямлю.Кулакоўскі.Ён [Глебка] захапляўся краем родным, Як сейбіт шчодрасцю палёў.Прыходзька.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ляме́ш, лемяша, м.
Частка плуга, якая падразае пласт зямлі знізу. Лямеш глыбока нырнуў у зямлю, выварочваючы яе набок.Гартны.Баразна вылузвалася з-пад лемяша, бегла за плугам, цьмяна пабліскваючы на сонцы.Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бялёсы, ‑ая, ‑ае.
Белаваты, цьмяна-белы. Сцяпанаў конь паспеў ужо навокал абгрызці ўсё бульбянішча, калі ў бялёсым тумане замаячыла чалавечая постаць.Карпюк.— Во, успомніў!.. — выгукнуў раптам дырэктар школы, Пятрэнка, малады, але ўжо таўставаты мужчына з бялёсымі, як лён, брывамі.Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
buff
[bʌf]
n.
1) бізо́нава або́ бу́йвалава ску́ра
2) цьмя́на-жо́ўты ко́лер
3) informal го́лае це́ла
to appear in the buff — паказа́цца, зьяві́цца го́лым
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
mdło
1. моташна, млосна;
2.цьмяна;
mdło jest komu — каму млосна (моташна); каго нудзіць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Свіры́ць ‘ледзь-ледзь гарэць’ (Мат. Гом.), свірэ́ць ‘цьмяна гарэць’ (Сл. ПЗБ). Сюды ж свіру́шка ‘газоўка’ (чэрв., рагач., ЛА, 4). Параўн. рус.наўг.свири́ть ‘прасочвацца (пра ваду)’. Відаць, імітатыў на базе прасл.*svirati, *sviriti ‘свісцець, гудзець’, параўн. стараж.-рус.свирати, свирити ‘іграць на дудцы’, серб.-харв.сви́рати, сви́рити ‘гудзець, іграць на дудцы, скрыпцы’, славен.svírati ‘тс’, svíriti ‘гудзець, свісцець’, балг.сви́ря ‘іграць на музычным інструменце; гудзець, выдаваць гук; свісцець’, макед.свири ‘іграць (на музычным інструменце); гудзець, свісцець; стракатаць (пра цвыркуна)’, ст.-слав.свирати ‘іграць на дудцы’. Роднаснае ст.-ісл.svarra ‘бушаваць, свісцець’, ням.surren, schwirren ‘гудзець, свісцець’, ст.-інд.svárati ‘гучаць’, лац.susurrāre ‘шыпець, шаптаць; гудзець’ (Фасмер, 3, 579; Сной₂, 716). Зыходная семантыка захавалася ў свіро́ла ‘свістулька (самаробная)’ (Мат. Гом.), параўн. макед.дыял.свиро́л ‘жалейка, дудка’; сьвірэ́ц ‘музыка, што іграе на дзвюх дудках, звязаных разам’ (Ласт.), параўн. балг.свире́ц ‘музыкант на народных інструментах’, серб.сви́рац ‘музыка, што іграе на дудзе’ < прасл.*svirьcь (насуперак БЕР, 6, 554, не толькі паўднёваславянскі дыялектызм). Спецыфічная семантыка ‘цьмяна гарэць’ грунтуецца на гукавым суправаджэнні такога гарэння (шыпенні, гудзенні і пад.). Гл. таксама свірчэць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыхо́жая, ‑ай, ж.
Першы нежылы пакой пры ўваходзе ў кватэру, дзе звычайна знімаюць верхняе адзенне; пярэдняя. Невялікая двухкапеечная царкоўная свечачка цьмяна асвятляла прыхожую.Колас.Пакрысе прадавец білетаў улез у калідор, потым апынуўся ў прыхожай і, урэшце, — у бакоўцы механіка.Быкаў.Серафіма стрымана смяялася, кідаючы вачамі на вешалку ў прыхожай.Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бро́нзавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае дачыненне да бронзы. // Зроблены з бронзы. [Багуцкі] так ударыў кулаком па стале, што перакулілася бронзавая чарніліца.Лынькоў.
2.Цьмяна-залацісты або карычневы; колеру бронзы. Хлопчык быў у адных трусіках на шлейках, моцна складзены, увесь бронзавы ад загару.Хадкевіч.Над дрэвамі ўжо ўзляталі бронзавыя хрушчы.Караткевіч.
•••
Бронзавы векгл. век.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чужазе́мны, ‑ая, ‑ае.
З чужой краіны, з чужых зямель; іншаземны. Самаахвярным барацьбітам з чужаземнымі захопнікамі людзі аддавалі апошні акраец хлеба, апошнюю чыстую кашулю.Паслядовіч.Чыталі мсціўцы Пушкіна радкі Аб тым, як нашы продкі пад Палтавай Грамілі чужаземныя палкі.Аўрамчык.// Замежны, не мясцовы. Бледны твар. Чужаземны акцэнт. Выраз вуснаў сухі і тонкі. Цьмяна бліскаюць на руцэ Тройчы вылінялыя пярсцёнкі.Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збля́клыізбле́клы, ‑ая, ‑ае.
1. Які страціў яркасць афарбоўкі, выцвіў. І ясная зара, і чароўная ціхая ноч, і збляклыя рэдкія зоры.. — усе начныя з’явы і гукі адбіваюцца ў яго сэрцы.Дуброўскі.
2. Які завяў, страціў свежасць. Вунь купаю дрэвы, Між іх — журавель. Кіруем налева Па збляклай траве.Крапіва./ Пра чалавека, яго твар. Марына Паўлаўна запаліла святло, і яно цьмяна азарыла твар яе, стараваты ўжо, збляклы.Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)