то́хкаць

‘стукаць, тахкаць; моцна біцца (пра сэрца)’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. то́хкаю то́хкаем
2-я ас. то́хкаеш то́хкаеце
3-я ас. то́хкае то́хкаюць
Прошлы час
м. то́хкаў то́хкалі
ж. то́хкала
н. то́хкала
Загадны лад
2-я ас. то́хкай то́хкайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час то́хкаючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

трапята́цца, -пячу́ся, -пе́чашся, -пе́чацца; -пячы́ся; незак.

1. Пастаянна рухацца, варушыцца, дрыжаць.

Трапечацца лісце асіны.

Трапечуцца ветразі.

У сетцы трапяталася рыба.

2. Узмоцнена, часта біцца з прычыны моцнага хвалявання (пра сэрца).

Сэрца трапечацца ў грудзях.

|| наз. трапята́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

збале́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е, зак. (разм.).

Змучыцца, спакутавацца.

Збалела матчына сэрца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сардэ́чна-сасу́дзісты, -ая, -ае.

Які мае адносіны да сэрца і крывяносных сасудаў.

Сардэчна-сасудзістая сістэма.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кардыягра́ма, -ы, мн. -ы, -гра́м, ж.

Графічны паказ работы сэрца.

Зрабіць кардыяграму.

|| прым. кардыягра́мны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

неўро́з, -у, м.

Захворванне, выкліканае расстройствам дзейнасці цэнтральнай нервовай сістэмы.

Н. сэрца.

|| прым. неўраты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стэнакарды́я, -і, ж.

Адна з форм ішэмічнай хваробы сэрца, захворванне сардэчных артэрый.

|| прым. стэнакарды́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ды́каць

‘прысядаць, рабіць рэверанс; павольна, нібы прысядаючы, ісці; моцна біцца (пра сэрца); трэсціся’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ды́каю ды́каем
2-я ас. ды́каеш ды́каеце
3-я ас. ды́кае ды́каюць
Прошлы час
м. ды́каў ды́калі
ж. ды́кала
н. ды́кала
Загадны лад
2-я ас. ды́кай ды́кайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час ды́каючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

раскво́льваць

‘зрабіць каго-небудзь больш кволым; выклікаць пачуццё міласэрнасці (расквольваць сэрца)’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. раскво́льваю раскво́льваем
2-я ас. раскво́льваеш раскво́льваеце
3-я ас. раскво́львае раскво́льваюць
Прошлы час
м. раскво́льваў раскво́львалі
ж. раскво́львала
н. раскво́львала
Загадны лад
2-я ас. раскво́львай раскво́львайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час раскво́льваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

сашчамі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -шчэ́міцца; зак. (разм.).

1. Шчыльна самкнуцца, злучыцца (пра зубы, пальцы і пад.).

2. перан. Пра сэрца, душу: адчуць боль, цяжар пад уплывам якога-н. пачуцця.

Ад жалю сашчамілася сэрца.

|| незак. сашчамля́цца, -я́ецца і сашчэ́млівацца, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)