1. Канат або стальны трос, пры дапамозе якога адно судна можа цягнуць за сабой другое або машына машыну. Адзін за адным ішлі кацеры, цягнучы на буксірах гружаныя баржы.Лупсякоў.
2. Судна, прызначанае для перацягвання несамаходных суднаў, плытоў. Запляскалі лопасці буксіра, выпрастаўся, напяўся трос, і пантон стаў паволі адыходзіць ад берага.Мележ.Маленькі буксір падцягнуў карабель да прычала.Шамякін.
•••
Браць на буксіргл. браць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
банда́ж
(фр. bandage)
1) тугая павязка для падтрымання сценак жывата або іншых частак цела ў патрэбным становішчы;
2) стальны вобад на колах паравозаў, частках машын для павелічэння іх трываласці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
steel
[sti:l]1.
n.
1) ста́ль f.
2) рэч са ста́лі
3) Figur. як сталь
nerves of steel — жале́зныя нэ́рвы
2.
adj.
стальны́, сталёвы, са ста́лі
3.
v.t.
1) пакрыва́ць ста́льлю
2) Figur. гартава́ць (сі́лу, хара́ктар)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
merge
[mɜ:rdʒ]1.
v.t.
паглына́ць, убіра́ць (у сябе́); злуча́ць у адно́ і ўбіра́ць у сябе́; уліва́цца, зьліва́цца
The steel trust merged various small businesses — Стальны́ трэст паглыну́ў ро́зныя малы́я фі́рмы
2.
v.i.
быць паглы́нутым або́ ўвабра́ным
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
грыф2
(ням. Grifï)
1) доўгая, вузкая частка струнных музычных інструментаў, да якой у час ігры прыціскаюць струны;
2) дзяржанне шаблі, шашкі і іншай халоднай зброі;
3) стальны прут атлетычнай штангі, на які надзяваюцца шары, дыскі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
рэ́йка, ‑і, ДМ рэйцы; Рмн. рэек; ж.
1. Вузкі стальны брус, які замацоўваецца на шпалах (у два рады) для руху паяздоў, ваганетак і пад. У два рады між палёў Роўна рэйкі ляглі.Колас.Па рэйках тых бягуць цягнікі.Лынькоў.Павольна стукаюць на рэйках колы цягніка.Ставер.
2. Вузкая і тонкая драўляная дошка ці брусок. Мы прыладзілі да.. [карты] тоненькія рэйкі, старанна яе падклейвалі.Даніленка.
3. Драўляны брусок з дзяленнямі для вымярэння ўзроўню вады і пад. Вадамерная рэйка. Снегамерная рэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВАГРА́НКА,
шахтавая печ для плаўлення чыгуну ў ліцейнай вытв-сці. Сучасная вагранка — стальны цыліндр з таўшч. сценак да 10 мм, абліцаваны ўнутры вогнетрывалай цэглай; забяспечваецца рэкуператарамі, пылаўлоўнікамі, газаачышчальнымі прыстасаваннямі, сістэмай аўтам. прылад і рэгулятараў. Метал. шыхту (ліцейны чыгун, чыгунны лом і інш.) і паліва (кокс, ліцейны антрацыт і інш.) загружаюць у вагранкі слаямі (калошамі). Паветра падаецца пад лішкавым ціскам да 17 кПа у зону гарэння паліва. Для інтэнсіфікацыі працэсу выдзіманне падаграюць, узбагачаюць яго кіслародам, кокс часткова або поўнасцю замяняюць гаручым (у т. л. прыродным) газам. Прататып вагранкі — невял. доменная печ, дзе пераплаўлялі ліцейны чыгун і лом.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЕРМА́НА-ІТАЛЬЯ́НСКІ ДАГАВО́Р 1939,
«Пакт аб саюзе паміж Італіяй і Германіяй» («Стальны пакт»). Падпісаны 22 мая ў Берліне міністрамі замежных спраў нацысцкай Германіі (І.Рыбентроп) і фаш. Італіі (Г.Чыяна) тэрмінам на 10 гадоў. Аформіў ваен. супрацоўніцтва фаш. дзяржаў (прадугледжваў іх абавязкі аб узаемадапамозе і саюзе ў выпадку ваен. дзеянняў, абавязваў не заключаць перамір’я і міру без поўнай згоды бакоў і інш.). Дагавор стаў адным з элементаў ваен.-дыпламат. падрыхтоўкі 2-й сусв. вайны, у якую Італія ўступіла на баку Германіі ў чэрв. 1940. Дагавор ануляваны ў выніку ваен. паражэння абедзвюх фаш. дзяржаў (1945).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
бор1, ‑у, М у бары; мн. бары, ‑оў; м.
Стары густы сасновы лес, які расце на высокім месцы. Векавы бор. Цёмны бор. □ Верасы пад лісцем спалі, Бор зялёны гнуўся, Недзе пелі ў цёмнай далі Журавы ды гусі.Купала.Бягу думкай у край далёкі, У лес цёмны, у бор высокі.Цётка.
•••
Карабельны бор — высокі, прыгодны для суднабудавання, сасновы бор.
бор2, ‑у, м.
Хімічны элемент, які ўваходзіць у састаў многіх мінералаў. Бор і яго спалучэнні прымяняюцца ў ядзернай тэхніцы, а таксама ў медыцыне і сельскай гаспадарцы.
[Ад лац. borax.]
бор3, ‑а, м.
Стальны свердзел, які ўжываецца ў зубалячэбнай справе.
[Ад ням. Bohrer — свердзел.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сашні́к, ‑а, м.
1. Рабочая частка сахі, культыватара, сеялкі — востры жалезны нарог, які падразае пласт зямлі знізу. Ён [Вяль] для сахі зрабіў стальныя сашнікі, Каб у палях глыбейшымі былі барозны, І меч стальны для мужнае рукі, Каб бараніць свой край, Як час надыдзе грозны.Зарыцкі.
2. Рабочы орган сеялкі, які праводзіць у глебе баразёнку, высявае насенне і засыпае яго зямлёй. Да цямна будуць бегаць за трактарам дзве сеялкі, кладучы ў зямлю радкамі праз віхлястыя сашнікі зерне за зернем.Ермаловіч.
3. Металічная пласціна ў лафета гарматы, якая не дазваляе гармаце адкочвацца пасля выстралу.
4. Вертыкальная перагародка, якая падзяляе нос на дзве часткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)