ВАЛЬБЕ́РХАВА

(Валберхава) Марыя Іванаўна (7.1.1789, С.-Пецярбург — 27.9.1867),

руская актрыса. Дачка І.І.Вальберха. Дэбютавала на пецярбургскай сцэне ў 1807 (з 1832 — Александрынскі тэатр) як трагічная актрыса (Антыгона — «Эдып у Афінах» У.Озерава). З 1815 выступала як камедыйная актрыса (Графіня Лелева — «Ліпецкія воды» А.Шахаўскога, Агата — «Свавольствы закаханых» М.Хмяльніцкага). Адна з лепшых роляў — Наташа ў вадэвілі «Свая сям’я, ці Замужняя нявеста» (напісалі для яе А.Грыбаедаў, Шахаўской і Хмяльніцкі). Працавала ў т-ры да 1855.

т. 3, с. 490

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Quisquis homo bene scit, ipsum quo calceus urget

Кожны чалавек добра ведае, дзе яму цісне чаравік.

Каждый человек хорошо знает, где ему жмёт башмак.

бел. Кожнаму свая болька баліць. Усякаму свая рана баліць. Кожны знае, дзе яму мазоль пячэ.

рус. Всяк знает, где его сапог жмёт. Каждый знает, что у него болит. Каждый своё горе лучше знает.

фр. Chacun sait où le soulier le blesse (Каждый знает, где жмёт башмак).

англ. No one but the wearer knows where the shoe pinches (Только хозяин знает, где жмёт башмак).

нем. Wissen, wo jemanden der Schuh drückt (Знать, где каждому ботинок жмёт).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

my

[maɪ]

adj.

мой, мая́, маё; мае́ pl.; свой, свая́, сваё; свае́ pl.

my house — мой дом

my book — мая́ кні́га

my pen — маё пяро́

my children — мае́ дзе́ці

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ха́тка ж., уменьш. избу́шка, ха́тка;

◊ х. на куры́ных но́жках — избу́шка на ку́рьих но́жках;

аста́ткі з ха́ткі — после́дние кро́хи;

свая́ х. — ро́дная ма́тка — посл. своя́ ха́тка — родна́я ма́тка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бацькаўшчына, радзіма, айчына, родны край, свой край, наш край, родная краіна, свая краіна

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

únserige

pron poss der ~ (die ~, das ~, die ~n) наш (на́ша, на́ша, на́шы); пры ўказанні на прыналежнасць да дзейніка свой (сва́я, сваё, свае́)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

што́-нішто́, чаго-нічаго, чаму-нічаму, што-нішто, чым-нічым, аб чым-нічым, займ. неазначальны.

Разм. Нешта, сёе-тое. — Сустракаюся з людзьмі, якія, я так лічу, што-нішто ды разумеюць і ў тваіх аўтаматах. Шамякін. Людзі прыслухоўваліся і, відаць, што-нішто ўхапілі з нашай размовы. Асіпенка. Які ён ні ёсць конік, а свой, і палоска свая; дасі ім — і яны што-нішто дадуць табе! Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Sua cuique patria jucundissima est

Кожнаму свая радзіма самая лепшая.

Каждому своя родина самая лучшая.

бел. У родным краю, як у раю. Дарагая тая хатка, дзе радзіла мяне матка. Родная зямелька як зморанаму пасцелька. Лепш нічога няма свайго роднага вугла. Мілей свая хата, як чужая вёска.

рус. Своя земля и в горсти мила. Всякому мила своя сторона. Любит и нищий своё хламовище. Своя хижина лучше чужих палат. Мила та сторона, где пупок резан. Своя хат ка ‒ родная матка. Всякая птица своё гнездо любит. Роди мая сторона ‒ мать, чужая ‒ мачеха. Своя сторонушка и собаке мила.

фр. Il n’est rien tel que d’avoir un chez soi (Нет ничего лучше, чем свой дом).

англ. There is no place like home (Нет места лучше дома). Home is home though it be never so homely (Дом есть дом, пусть даже не самый уютный).

нем. Eigener Herd ist Goldes wert (Собственный очаг стоит золота).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

стыхі́я

(гр. stoicheion)

1) адзін з асноўных элементаў прыроды (вада, зямля, паветра, агонь) у антычнай філасофіі;

2) з’явы прыроды, якія праяўляюцца як магутная разбуральная сіла (напр. марская с.);

3) перан. неарганізаваная сіла, якая дзейнічае ў сацыяльным асяроддзі (напр. с. інфляцыі);

4) перан. прывычнае асяроддзе (напр. свая с.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

кашу́ля ж. руба́шка, руба́ха; соро́чка; тельня́шка;

◊ нарадзі́цца ў ~лі — роди́ться в соро́чке;

аста́цца (пакі́нуць) у адно́й ~лі — оста́ться (оста́вить) в одно́й руба́шке;

свая́ к. бліжэ́й да це́ла — посл. своя́ руба́шка бли́же к те́лу

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)