Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
абара́нак, ‑нка, м.
1. Булачны выраб з заварнога цеста, закручанага кольцам. І любяць дзеда Юрку ўнукі, Яны цалуюць яму рукі, А дзед у плечы іх цалуе І абаранкам патрактуе.Колас.
2. Рулявое кола ў аўтамабілі, трактары і пад. Пазяхае шафёр і моцна-моцна сціскае абаранак руля, каб не прыдрамаць, не прапусціць павароткі.Лынькоў.
3.узнач.прысл.абара́нкам. У форме, у выглядзе кольца. Скруціцца абаранкам.
•••
Дзірка ад абаранкагл. дзірка.
Зарабіў на абаранкігл. зарабіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ad duo festinans neutrum bene peregeris
Робячы дзве справы спехам, ніводнай добра не зробіш.
Делая два дела наспех, ни одного хорошо не сделаешь.
бел. На дзвюх калясках адзін не паедзеш. За адным разам на два абеды не паспееш.
рус. Двух зайцев гонять, ни одного не поймать. Кто держится за два руля, того вода унесёт.
фр. On ne peut pas être à la fois au four et au moulin (Нельзя быть сразу y печи и на мельнице).
англ. Too many irons in the fire (Слишком много утюгов на огне греет).
нем. Wer alles tun will, tut nichts recht (Кто хочет сделать всё, ничего не делает хорошо).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Ствол ‘надземная частка дрэва ад каранёў да верхавіны’, ‘сцябло’, ‘камель’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Сцяшк., ТС, Сл. ПЗБ), ‘цэнтральны корань у дрэве’ (ТС), ствалі́на ‘руля (у стрэльбе)’ (Нік. Очерки), цвол ‘тс’ (там жа), ство́льны ‘сцяблісты’ (Бяльк.). Рус.ствол ‘тс’, ц.-слав.стволие ‘крапіва’, в.-луж.stwółk ‘сцябло’, н.-луж.stwoł ‘сабачая пятрушка’, чэш.stvol ‘сцябло’, славен.stvȍl ‘асака’, серб.-харв.цво̀лика ‘сцябло цыбулі’, балг.дыял.ствол ‘балігалоў’, цвол ‘сцябло’. Выводзяць з *stьbolъ, якое роднаснае сцябло (гл.). Гл. Міклашыч, 327; Младэнаў, 608; Махэк₂, 591; Шустар-Шэўц, 1373; Фасмер, 3, 749 з іншай літ-рай; Дзімітрова–Тодарава, Этимология–2003–2005, 49–50. Сюды ж, відаць, ство́лак ‘вільчык, сасновы кругляк’ (Пятк. 1) — ад сво́лак ‘вільчык’ пад уплывам ствол.
4) Tech. вал -а m., цылі́ндар -ра m., бараба́н -а m.
•
- money on the barrel
- over a barrel
- scrape the bottom of the barrel
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
рулявы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да руля (у 1 знач.). Рулявое кола. Рулявое вясло. □ За мачтай цямнела нерухомая постаць рулявога матроса. Час ад часу ён круціў штурвальнае кола.Самуйлёнак.
2.узнач.наз.рулявы́, ‑ога, м. Чалавек, які кіруе рулём на судне. Жвавы падлетак прабягае па палубе. Каля капітанскай рубкі яго спыняе рулявы.Каршукоў.Моўчкі глядзяць вартавыя, Дазорныя і рулявыя.Лось.//перан. Пра кіраўніка, правадыра. У баях цяжкіх, на барыкадах ты ішла пад сцягам баявым. Слаўная ўдарная брыгада — нашага народа рулявы.Ставер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
што напі́сана пяро́м, таго́ не вы́рубіш (вы́сечаш) тапаро́м — посл. что напи́сано перо́м, того́ не вы́рубишь топоро́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спо́знены, ‑ая, ‑ае.
1. Які наступае са спазненнем, пазней звычайнага. Крыху спозненая, але дружная вясна [н]абірала ўсё болей і болей жыватворнай сілы.Колас.// Які бывае, з’яўляецца, паспявае пазней за іншыя. Праўда, дзе-небудзь з краю паляны яшчэ трапляў спознены [званочак].Карпюк.
2. Які адбываецца, робіцца пазней, чым трэба. Досыць было аднаго памылковага або на адну дзесятую секунды спозненага павароту руля, каб ад матацыкліста і машыны засталося літаральна мокрае месца.Шамякін.Спозненыя пошукі бацькавай магілы навучылі мяне многаму.Лось.
3. Позні. Сцежкамі да гумнаў праходзілі мужчыны і толькі дзе-нідзе свяціўся ў хаце спознены агеньчык.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
rurka
rurk|a
ж.
1. трубка; трубачка;
2. (у стрэльбы, гарматы) руля;
3. ~i мн. шчыпцы для плойкі валасоў;
~a włoskowata фізіял. капіляр; капілярная трубка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)