4) Tech. вал -а m., цылі́ндар -ра m., бараба́н -а m.
•
- money on the barrel
- over a barrel
- scrape the bottom of the barrel
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
рулявы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да руля (у 1 знач.). Рулявое кола. Рулявое вясло. □ За мачтай цямнела нерухомая постаць рулявога матроса. Час ад часу ён круціў штурвальнае кола.Самуйлёнак.
2.узнач.наз.рулявы́, ‑ога, м. Чалавек, які кіруе рулём на судне. Жвавы падлетак прабягае па палубе. Каля капітанскай рубкі яго спыняе рулявы.Каршукоў.Моўчкі глядзяць вартавыя, Дазорныя і рулявыя.Лось.//перан. Пра кіраўніка, правадыра. У баях цяжкіх, на барыкадах ты ішла пад сцягам баявым. Слаўная ўдарная брыгада — нашага народа рулявы.Ставер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
што напі́сана пяро́м, таго́ не вы́рубіш (вы́сечаш) тапаро́м — посл. что напи́сано перо́м, того́ не вы́рубишь топоро́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спо́знены, ‑ая, ‑ае.
1. Які наступае са спазненнем, пазней звычайнага. Крыху спозненая, але дружная вясна [н]абірала ўсё болей і болей жыватворнай сілы.Колас.// Які бывае, з’яўляецца, паспявае пазней за іншыя. Праўда, дзе-небудзь з краю паляны яшчэ трапляў спознены [званочак].Карпюк.
2. Які адбываецца, робіцца пазней, чым трэба. Досыць было аднаго памылковага або на адну дзесятую секунды спозненага павароту руля, каб ад матацыкліста і машыны засталося літаральна мокрае месца.Шамякін.Спозненыя пошукі бацькавай магілы навучылі мяне многаму.Лось.
3. Позні. Сцежкамі да гумнаў праходзілі мужчыны і толькі дзе-нідзе свяціўся ў хаце спознены агеньчык.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
rurka
rurk|a
ж.
1. трубка; трубачка;
2. (у стрэльбы, гарматы) руля;
3. ~i мн. шчыпцы для плойкі валасоў;
~a włoskowata фізіял. капіляр; капілярная трубка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
стволм.
1.в разн. знач. ствол, род. ствала́м.;
ствол де́рева ствол дрэ́ва;
ствол ша́хтыгорн. ствол ша́хты;
не́рвный стволанат. нерво́вы ствол;
2.(у оружия) ствол, род. ствала́м.; (ружья — ещё)ру́ля, -лі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
улама́ць, уламлю, уломіш, уломіць; пр. уламаў, ‑мала; заг. уламі; зак.
Разм.
1.што. Праламаць; зрабіць пралом. Не бегай па страсе, а то ўломіш.
2.што. Ломячы, аддзяліць частку ад чаго‑н.; адламаць. Уламаць хлеба.// Выгадаць, прыдбаць што‑н. (звычайна хітрыкамі). [Бялькевіч:] — Але ў той жа час і трывога ў мяне: што там старой гэтай спатрэбілася? Гэта ж .. нешта хоча ўламаць!..Савіцкі.
3.перан.; каго. Пераканаць, з цяжкасцю ўгаварыць згадзіцца з чым‑н. «Ну няўжо я яго [Алеся] не ўламлю», — цвёрда падумала Адэля.Броўка.[Ляснічы:] — Праўду кажучы, мы са старшынёй калгаса добра-такі ўспацелі, пакуль уламалі Бандарэнку: не хацеў дапускаць Васіля да руля.Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
торго́вля перо́м и пухо́м га́ндаль пе́р’ем і пу́хам;
ве́чное перо́ ве́чнае пяро́;
◊
про́ба пера́ спро́ба пяра́;
о́строе перо́ во́страе пяро́;
одни́м ро́счерком пера́ адны́м ро́счыркам пяра́;
взя́ться за перо́ узя́цца за пяро́;
что напи́сано перо́м, того́ не вы́рубишь топоро́мпосл. сло́ва — ве́цер, а пісьмо́ — грунт; што напіса́на пяро́м, не вы́сечаш і сяке́рай;
ни пу́ха, ни пера́ лаўцу́ з аўцу́; дай, бо́жа, каб было́ ўсё го́жа.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Жура́ўка1 ’калодка з адтулінай (дзіркай) у верхнім камені жорнаў, у якую ўстаўляецца млён’ (Сл. паўн.-зах.; свісл., Шатал.), ’выемка ў ткацкім станку, куды закладаецца навой’ (петрык., Шатал.). Рус.пск.журавка, журавль ’рукаятка руля, румпель’. Магчыма, перанос назвы птушкі, вядомы для намінацыі прылад у рус. дыялектах: кур.жураве́ль ’дэталь прасніцы — драўляная дошчачка’, ленінгр.жура́в ’верацяно’. Тут, аднак, акцэнтуецца наяўнасць адтуліны, дзіркі, выемкі, што збліжае з назвамі самаробных цацак, зробленых з косці з дзіркай: жужулачкі, журжа1, у той час як перанос назвы журавель хутчэй на доўгі, высокі прадмет. Можа, перанос паводле функцыі часткі прылады для калодзежа, але гэта менш верагодна. Няясна.
Жура́ўка2 ’дзіцячая гульня’ (Бяльк.). Рус.смал.жура́вль ’абрадавая гульня для сустрэчы жураўлёў’, укр.жураве́ль ’від танца’, польск.дыял.żóraw ’гульня’ (Карловіч). У бел. для назвы гульні выкарыстоўваецца форма ж. р. назвы птушкі. Цікава, што і ў балтыйцаў назва жураўля выкарыстоўваецца як назва гульні (Мюленбах-Эндзелін, 1, 548; LKŽ, 3, 272), а ў балт. мовах назва птушкі ж. р.