прыма́т
(лац. primatus = першае месца, старшынство)
першынство, асноўнае значэнне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
яфрэ́йтар
(ням. Gefreiter)
першае воінскае званне, якое прысвойваецца салдату.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дэбю́т, ‑у, М ‑бюце, м.
1. Першае выступленне артыста на сцэне. Для дэбюту мне далі ролю прынца ў інсцэніраванай казцы Андэрсена «Прынц і жабрак». Рамановіч. // Першае публічнае выступленне ў якой‑н. галіне дзейнасці. Літаратурны дэбют.
2. Пачатак шахматнай або шашачнай партыі. Адкрыты дэбют.
[Фр. début.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непадабе́нства, ‑а, н.
Адсутнасць падабенства; розніца. Першае, што кінулася нам у вочы, гэта непадабенства вуліц. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хрышчэ́нне, ‑я, н.
1. Рэлігійны абрад прыняцця каго‑н. у лік веруючых хрысціянскай рэлігіі. З Пецярбурга ўсё яшчэ ішлі адказы протаіерэяў і прыставаў, што не знаходзілі ў царкоўных кнігах запісу аб хрышчэнні Аляксандры Адольфаўны Ізмайловіч. Мехаў.
2. перан. Першае выпрабаванне ў якой‑н. справе. А праз які тыдзень я прыняў першае паветранае хрышчэнне. Хомчанка. У гэтым кутку.. [Андрэй] атрымаў як бы першае жыццёвае хрышчэнне. Пестрак.
•••
Баявое хрышчэнне — а) першы ўдзел у баі. [Букрэй] горача прывітаў партызан.. з першым баявым хрышчэннем. Колас; б) першае сур’ёзнае выпрабаванне ў якой‑н. справе. Механізаваныя групы абодвух атрадаў земляробчага цэха выйшлі на сваё баявое хрышчэнне. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́пукліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
Разм. Вылучыць, высунуць на першае месца; падкрэсліць. Выпукліць станоўчае ў рамане.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
іншакраі́нец, ‑нца, м.
Чужаземец, іншаземец. Першае, што заўважае іншакраінец, які ўступае на амерыканскую зямлю, — гэта рэклама. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́льма, -ы, мн. -ы, -аў, ж.
Паўднёвае вечназялёнае дрэва з прамым негалінастым ствалом і кронай з перыстых або веерападобных лістоў.
Какосавая п.
Фінікавая п.
◊
Пальма першынства — першае месца ў дасягненні чаго-н., перавага ў чым-н. [ад звычаю ў Старажытнай Грэцыі ўзнагароджваць пераможцу ў спаборніцтвах пальмавай галінкай або вянком].
|| прым. па́льмавы, -ая, -ае.
Пальмавая галіна.
Пальмавы алей.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распаўсю́джанасць, ‑і, ж.
Уласцівасць распаўсюджанага. Па сваёй распаўсюджанасці і прымяненню вуда займае першае месца сярод спартыўных рыбалоўных прылад. Матрунёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шасцібо́рства, ‑а, н.
Комплекс спаборніцтва з шасці відаў спорту; спаборніцтва па праграме гэтага комплексу. Заваяваць першае месца ў шасціборстве.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)