Паступова1 ’паволі, патроху’ (КЭС, лаг.; Бяльк.). Укр.поступово ’тс’. Да паступовы < поступ (гл.). Сюды ж паступовасць ’павольны рух наперад’ (ТСБМ, Бяльк.).
Паступова2 ’прагрэсіўна’ (Гарэц.). З польск.postępowy ’прагрэсіўны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пакрысе́прысл
1. (патроху, уневялікайколькасці) ein wénig, ein bíss¦chen;
2. (паступова, павольна) allmählich, nach und nach
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
пасмо́ктваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
Смактаць патроху або час ад часу. Стары сядзеў на прызбе ў кажусе і пасмоктваў сваю піпку, якой ён ніколі не выпускаў з рота.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патро́шку, прысл.
Тое, што і патроху. [Маці] сабрала ношку, Усяго патрошку. Ды ў ноч, у мяцель Нясе для дзяцей.Бічэль-Загнетава.Спачатку .. [Люся] гуляла з лялькамі, а потым пачала патрошку сумаваць.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пачы́тваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што і без дап.
Разм. Час ад часу, патроху чытаць. [Мікола:] — Ніякіх табе клопатаў: хлеба і селядцоў Семпалоўская падашле, а ты сядзі сабе да пачытвай кніжкі.Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жамчу́жніца, ‑ы, ж.
Малюск, у ракавіне якога ўтвараецца жэмчуг. Калі ў ракавіну цёмную жамчужніцы Упадзе пясчынка хоць адна, — Жэмчугам патроху робіцца яна.Багдановіч.// Ракавіна малюска. Спусціўшыся на дно, ныральшчыкі збіралі ракавіны-жамчужніцы.Матрунёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́шыкацца ’патроху высыпацца’ (Касп.); ’зрабіцца пустым’ (Грыг.). Гл. шыкаць. Прыклад з Грыгаровіча «…вышыкалісь ракі…» паказвае, відавочна, і на значэнне ’шаптацца, скончыць шаптацца > задыхнуцца, заснуць (аб раках)’; параўн. рус.перешепта́ться, укр.ви́шептатися ’перастаць шавяліцца, задыхнуцца (аб раках)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гармі́дар, ‑у, м.
Разм. Гучная бязладная гаворка наперабой; шум, вэрхал. Адразу падняўся гармідар. Кожны хацеў першы выказаць сваю думку.Карпюк.Троху-патроху ўзнялася жвавая гамонка, якая нарэшце перайшла ў тлумны гармідар.Зарэцкі.// Беспарадак, неразбярыха.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патро́хі, прысл.
Тое, што і патроху. Дзеці выпілі патрохі малака. □ Бяруцца людзі за сявенькі, За плуг, за [бароны], за сохі, Пайшлі разгульвацца патрохі.Колас.Робячы, [Глушак] спакайнеў патрохі; важкія думкі сплывалі, не вярэдзілі ўжо вельмі, боль аціхаў.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Нахра́пнік ’зацяжны дождж’ (Ян.). Тлумачыцца, як пераноснае ўжыванне, відаць, ад нахрапнік ’нахабнік’: Вот ужэ дождж, такі нахрапнік, погноіць усе (там жа, 212), параўн. рус.нахрапник ’бессаромны чалавек, нахабнік’; аднак не выключана, што ў аснове дзеяслоў накра́пваць ’патроху капаць’, ад кра́паць ’капаць, імжэць’.