гугні́ць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак.

Разм. Тое, што і гугнявіць. У пана Цабы нос быў доўгі, чырвоны, і настаўнік гугніў у яго неяк вельмі ж адмыслова. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

таўсце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

Станавіцца тоўстым, больш тоўстым. Рост мазалёў [Тамаш] заўважаў кожны раз, калі мазоль нават на валасок таўсцеў. Бядуля. Кляні ты пана — пан таўсцее. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Па́ніка ’непераадольны жах і разгубленасць, якія авалодалі чалавекам або мноствам людзей’ (ТСБМ). З рус. па́ника (Крукоўскі, Уплыў, 74), дзе з зах.-еўрап. моў < лац. panicus, грэч. πανικός ад імя ляснога бога Пана, грэч. πάν, які, паводле грэчаскай міфалогіі, пасылае жах і трывогу (гл. Клюге-Гётце, 430; Фасмер, 3, 197).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

падпа́нак, ‑нка, м.

Разм. Небагаты пан; паўпанак. Неяк да Братка завітаў малодшы сын пана Залуцкага з х[е]ўрай падпанкаў. Асіпенка. Селяніна крыўдзілі розныя панскія паслугачы, падпанкі, аканомы, цівуны. Саламевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наста́віцца, ‑стаўлюся, ‑ставішся, ‑ставіцца; зак.

Разм. Накіраваць пільны і доўгі позірк на каго‑н. — Не Кастусь, а ты будзеш араць! Зразумеў? — наставіўся вачыма на пана Габрыэля Чаравака. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дрымо́тна,

1. Прысл. да дрымотны.

2. безас. у знач. вык. Пра дрымотны, санлівы стан. У невялікім фальварку пана Казіміра Рэклайціса не толькі ціха, але нават дрымота, сонна. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Грамні́цы мн. рэл. (свята) Стрэ́чанне Гаспо́дняе н.; кат. Ахвярава́нне Па́на н. das Fest Mariä Lchtmess; das Fest der Drstellung Jsu im Tmpel

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

cholewa

ж. халява;

buty z ~mi — боты;

znać (poznać) pana po ~ch прым. відаць пана па халявах

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

даўжэ́разны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Тое, што і даўжэзны. Даўжэразны стол, якога раней настаўнік не бачыў у пана падлоўчага, стаяў каля сцяны, прыпёрты да яе шчыльна адным сваім краем. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лёкай ’лакей’ (Шат., Яруш., ТСБМ), ст.-бел. лекай (XVI ст.) запазычана са ст.-польск. lokaj ’слуга, апрануты ў ліўрэю’, якое з ням. Lakai ’слуга’ < ст. lakei, lakey ’той, хто пяшком суправаджае свайго пана’ (Булыка, Лекс. запазыч., 91; Слаўскі, 4, 326). Шатэрнік (146) беспадстаўна выводзіць польск. непасрэдна з франц. laquais ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)