Па́ніка ’непераадольны жах і разгубленасць, якія авалодалі чалавекам або мноствам людзей’ (ТСБМ). З рус.па́ника (Крукоўскі, Уплыў, 74), дзе з зах.-еўрап. моў < лац.panicus, грэч.πανικός ад імя ляснога бога Пана, грэч.πάν, які, паводле грэчаскай міфалогіі, пасылае жах і трывогу (гл. Клюге-Гётце, 430; Фасмер, 3, 197).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дрымо́тна,
1.Прысл.да дрымотны.
2.безас.узнач.вык. Пра дрымотны, санлівы стан. У невялікім фальварку пана Казіміра Рэклайціса не толькі ціха, але нават дрымота, сонна.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разм. Накіраваць пільны і доўгі позірк на каго‑н. — Не Кастусь, а ты будзеш араць! Зразумеў? — наставіўся вачыма на пана Габрыэля Чаравака.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падпа́нак, ‑нка, м.
Разм. Небагаты пан; паўпанак. Неяк да Братка завітаў малодшы сын пана Залуцкага з х[е]ўрай падпанкаў.Асіпенка.Селяніна крыўдзілі розныя панскія паслугачы, падпанкі, аканомы, цівуны.Саламевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Грамні́цымнрэл (свята) Стрэ́чанне Гаспо́дняе н; кат. Ахвярава́нне Па́нан das Fest Mariä Líchtmess; das Fest der Dárstellung Jésu im Témpel
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
cholewa
ж. халява;
buty z ~mi — боты;
znać (poznać) pana po ~ch прым. відаць пана па халявах
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
даўжэ́разны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і даўжэзны. Даўжэразны стол, якога раней настаўнік не бачыў у пана падлоўчага, стаяў каля сцяны, прыпёрты да яе шчыльна адным сваім краем.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лёкай ’лакей’ (Шат., Яруш., ТСБМ), ст.-бел.лекай (XVI ст.) запазычана са ст.-польск.lokaj ’слуга, апрануты ў ліўрэю’, якое з ням.Lakai ’слуга’ < ст. lakei, lakey ’той, хто пяшком суправаджае свайго пана’ (Булыка, Лекс. запазыч., 91; Слаўскі, 4, 326). Шатэрнік (146) беспадстаўна выводзіць польск. непасрэдна з франц.laquais ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пані́чм
1. (сынпана, маладыпан) уст Júnker m -s, -; júnger Herr;
2.разм (беларучка) árbeitsscheuer Mensch, Árbeitsscheue (sub) m -n, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ке́рхаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Хваравіта пакашліваць; перхаць 2. Люта збіў батрак тады пана Зыгмунта, аж.. ніяк не мог дацягнуць рукой да абвіслых вусоў і ўсё керхаў, керхаў...Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)