Пячо́ра ’нара; падземны ход’ (ТСБМ, Нас.; Яруш., Шат., Сержп.; асіп., Сл. ПЗБ), печо́ра ’тс’ (ТС) ’ямка ў рацэ, вымытая вадою’ (ПСл), пычо́ра ’нара’ (Сл. Брэс.), пячэ́ра ’тс’ (рагач., Сл. ПЗБ), пячо́ры ’норы ў абрыве пад берагам’ (Мат. Маг.), пяча́ры ’пячоры’ (трак., Сл. ПЗБ), пяшчо́ра, пешчо́ра, пешчэ́ра ’пячора; нара ў беразе ракі’ (Сцяшк., Мат. Маг.; ТС); укр.пече́ра, пече́ря ’пустота ў зямлі з выхадам на паверхню; нара’, рус.пеще́ра (з ц.-слав.), печо́ра, польск.pieczara (з усх.-слав., гл. Цвяткоў, Запіскі, 2, 413–414; Цыхун, Acta Albaruthenica, 3, 93), piecora ’глыбокая яма ў рацэ, дзе рака заварочваецца’, балг.пещера́, макед.пештера, ст.-слав.пештера ’пячора’. Прасл.*pekťera ’пячора, яма’, суфіксальнае вытворнае ад *pektь (гл. печ), параўн. з іншай суфіксацыяй серб.-харв.пѐћина ’пячора’. Адпаведна формы са ‑шч‑ запазычаны з царкоўнаславянскай. Гл. Фасмер, 3, 256; ЕСУМ, 4, 364; БЕР, 5, 223; Банькоўскі, 2, 547; Німчук, Давньорус., 112; ESJSt, 11, 636.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Печуры́чка ’ластаўка берагавая’ (Ян.). Ад пячора, пячурка ’адтуліна, ніша ў сцяне печы, нара ў беразе ракі, у якой жывуць ластаўкі’. Да пячора (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
foxhole
[ˈfɑ:kshoʊl]
n.
1) лісі́ная нара́
2) малы́ ако́п для аднаго́ ці двух жаўне́раў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
конура́ж.
1.(собачья) бу́дка, -кі ж.;
2.перен. (тесная, плохая комната) закану́рак, -рка м., нара́, -ры́ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тэр’е́ры
(англ. terriers, ад фр. terrier = нара)
група парод паляўнічых, службовых і пакаёвых сабак; найбольшае практычнае значэнне маюць фокстэр’еры і эрдэльтэр’еры.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
lisi
лісіны;
~a nora — лісіная нара;
lisi ogon — лісіны хвост
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
вы́хад, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1.гл. выйсці.
2. З’яўленне на сцэне дзеючай асобы.
3. Месца, праз якое выходзяць.
Нара мае два выхады.
Запасны в.
4.перан. Спосаб выйсця з якога-н. становішча.
5. Колькасць вырабленага прадукту (спец.).
В. круп першым гатункам.
|| прым.выхадны́, -а́я, -о́е (да 2, 3 і 5 знач.).
Выхадная роля (нязначная, другарадная роля ў тэатральным прадстаўленні). В. прадукт.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ На́зма ’нара (лісіная)’ (Мат. Гом.). Няясна; магчыма, звязана з рус.назьми ’гной’, назьми ’звалка гною’, назмить ’угнойваць’, якія выводзяць са спалучэння прыназоўніка на і назоўніка земля (Фасмер, 3, 39, пад назём); магчымая матывацыя — неахайнасць лісінай нары.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
На́рыць ’бадзяцца’ (Бяльк.). Разам з ны́рыць ’тс’ (Бяльк.) да *ner‑/nor‑/nar‑, што адлюстроўваюць аблаўтныя адносіны прасл.*noriti, роднаснага літ.nérti ’знікаць, ныраць, уцякаць у нару, у лес, у поле’, параўн. шны́рыць і шна́рыць ’шастаць, шукаць’, гл. нара́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лісі́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да ліса, лісы, належыць лісу, лісе. Лісіная нара. Лісіны след.// Зроблены з футра ліса, лісы. Лісіны каўнер.// Уласцівы лісу, лісе; такі, як у ліса, лісы. Лісіная хітрасць.
2.перан. Хітры, ліслівы. На твары [Дабравольскага] паявілася лісіная ўсмешка.Барашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)