прыро́да ж., в разн. знач. приро́да;

матэрыялісты́чнае разуме́нне ~ды — филос. материалисти́ческое понима́ние приро́ды;

пераўтварэ́нне ~ды — преобразова́ние приро́ды;

з’я́вы ~ды — явле́ния приро́ды;

п. мала́нкі — приро́да мо́лнии;

○ мёртвая п. — мёртвая приро́да;

жыва́я п. — жива́я приро́да;

◊ ад ~ды — от приро́ды;

на ўло́нні ~ды — на ло́не приро́ды;

гульня́ ~ды — игра́ приро́ды

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зо́на, ‑ы, ж.

Пэўная прастора, што характарызуецца якой‑н. агульнай прыметай; паласа, раён. Арктычная зона. Лясная зона. Пагранічная зона. Зона адпачынку.

•••

Бяз’ядзерная зона — зона, у якой не павінна вырабляцца, захоўвацца і выкарыстоўвацца ядзерная зброя.

Дэмілітарызаваная зона — вызначаная дагаворам паласа ўздоўж граніцы дзвюх дзяржаў, на якой забараняецца будаваць умацаванні і трымаць войскі.

Мёртвая зона — прастора вакол радыёстанцыі, у якой наглядаецца паслабленне або адсутнасць прыёму радыёсігналаў.

[Ад грэч. zōnē — пояс.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ВАЛЫНЕ́Ц Вячаслаў Іванавіч

(н. 2.7.1948, в. Ятвезь Баранавіцкага р-на Брэсцкай вобл.),

бел. мастак. Скончыў Бел. тэатр.-маст. ін-т (1977). Яго творы вызначаюцца выразнасцю малюнка, глыбокім псіхалагізмам персанажаў: цыкл трыптыхаў «Поры года» (1977), «Пад старой грушай», «Зімовы пейзаж» (абодва 1980), «Ахвяра», «Мёртвая вёска», «Багаты сусед», «Антрапагенны ландшафт», серыя «Дварнягі» (1990—96) і інш. Аформіў кнігі: «Беларускія народныя казкі» (1993), казкі братоў Грым «Чарадзейная хатка» (1994) і інш.

т. 3, с. 488

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пятля́ ж., в разн. знач. пе́тля;

зашмаргну́ць ~лю́ — затяну́ть пе́тлю;

апіса́ць ~лю́ — ав. описа́ть пе́тлю;

рабі́ць ~лю́ — ав. де́лать пе́тлю;

пе́тлі зае́чых слядо́ў — пе́тли за́ячьих следо́в;

○ мёртвая п. — ав. мёртвая пе́тля;

◊ хоць у ~лю́ лезь — хоть в пе́тлю лезь;

шука́ць ~лі́ на шы́ю — лезть в пе́тлю; иска́ть пе́тлю на ше́ю

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

cicho

1. ціха;

cicho jak makiem zasiał — мёртвая цішыня;

cicho! — ціха!; цішэй!;

2. сакрэтна; таемна

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

гадзі́на ж. (60 хвілін) Stúnde f -, -n; (педагагічныя заняткі) Únterrichtsstunde f -, -n;

во́льная гадзі́на Fréizeit f -;

мёртвая гадзі́на Rúhestunde f;

◊

не па днях, а па гадзі́нах расці́ zúsehends wáchsen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

чэ́злы, ‑ая, ‑ае.

1. Які слаба расце, хілы (пра расліны). За рэчкаю слаўся голы куп’істы выган, на якім віднелася толькі некалькі чэзлых кусточкаў. Мележ. Неўзабаве пачалося балота, парослае чэзлымі бярозкамі ды лазняком. Ваданосаў. // З беднай расліннасцю. Жыццё красавала на Поўдні, а на Поўначы былі холад і пустэча, мёртвая зямля і чэзлая расліннасць. М. Стральцоў.

2. Хваравіты, слабы, кволы. У дзверы стукае вартаўніца — чэзлая, апранутая ў мужчынскі, да пят, кажух кабецінка — яна ўносіць запаленую лямпу. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

alive

[əˈlaɪv]

adj.

1) жывы́

Was the snake alive or dead? — Ці вужа́ка была́ жыва́я ці мёртвая?

2) по́ўны энэ́ргіі, дзе́йны, бадзёры

3) Electr. злу́чаны з крыні́цай то́ку; улу́чаны, дзе́йны

•

- alive to

- alive with

- keep alive

- the happiest man alive

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

АМХА́РСКАЯ МО́ВА,

адна з семітахаміцкіх моў (семіцкая група). Пашырана ў Эфіопіі (дзярж. мова) і некат. сумежных краінах (Самалі, усх. раёны Судана). Генетычна блізкая да эфіопскай мовы — геэз (мёртвая мова эпіграфікі і хрысц. л-ры Эфіопіі). У амхарскай мове вылучаюць 3 дыялекты: шаанскі (аснова літ. мовы), гаджамскі і гандарскі. У фанетыцы 7 галосных і 28 зычных фанем. Для імяннога словаўтварэння характэрна словаскладанне, для сінтаксісу — фіксаваны парадак слоў з выказнікам у канцы сказа. Першыя пісьмовыя помнікі датуюцца 14 ст. Літ. Амхарскай мовы развіваецца з 19 ст. і карыстаецца складовым эфіопскім пісьмом.

Літ.:

Титов Е.Г. Современный амхарский язык. М., 1971.

т. 1, с. 329

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

grobowy

grobow|y

магільны;

~a cisza — мёртвая цішыня;

~e milczenie — магільнае маўчанне;

do ~ej deski — да магілы; да ямы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)